Monodiety są przeciwieństwem zbilansowanego, zdrowego odżywiania, pełnego witamin, makroskładników i zróżnicowanych produktów, dostarczających naszym organizmom odpowiednich wartości odżywczych. Obiecują szybką utratę wagi, ale tak naprawdę powodują niedobory i nierozerwalnie łączą się z efektem jojo - powrót utraconej wagi jest gwarantowany, kiedy tylko wróci się do zróżnicowanej diety, co w końcu będzie konieczne. Monodiety reklamowane są obietnicą możliwości spożywania ulubionych produktów w nieograniczonych ilościach, co mija się z prawdą - nie tyjemy lub chudniemy od jedzenia określonych rzeczy, a od deficytu kalorycznego lub nadwyżki. To prosta matematyka - jeżeli jemy więcej, niż nasz organizm potrzebuje, to nadmiar jest odkładany i magazynowany. Jeżeli dostarczamy organizmowi mniej energii, niż ten zużywa, to zaczyna on zużywać zasoby, które już ma - zmagazynowane w komórkach, w efekcie czego chudniemy. Spożywanie lub niespożywanie pewnych produktów nie ma na to wpływu, chociaż oczywiście istnieją zarówno te sprzyjające diecie - o niskiej gęstości energetycznej i dużej objętości, oraz te mogące wpłynąć negatywnie na redukcję przy nieświadomym ich jedzeniu - mają one wysoką gęstość energetyczną przy niskiej objętości, czyli... nie zapewniają uczucia sytości, a są kaloryczne. Produkty o niskiej gęstości energetycznej to większość warzyw i owoców, chude mięso i owoce morza. Te o wysokiej gęstości energetycznej obejmują słodycze, oleje, orzechy, słone przekąski... Nie należy jednak mylić niskiej gęstości energetycznej z niską gęstością odżywczą - kaloryczny produkt może być zdrowy i dostarczać nam wielu witamin i minerałów. Przykładem jest chociażby awokado oraz orzechy.

Nie powinno się patrzeć na dietę jako na tymczasowy środek pozwalający na zrzucenie lub nabranie kilogramów - to szkodliwe podejście, kreujące niezdrową relację z jedzeniem. Dieta to całościowy sposób odżywiania, a planując swój jadłospis, powinniśmy kierować się kreowaniem zdrowych nawyków, które jesteśmy w stanie długofalowo utrzymać, zapewniając sobie stałe i pewne efekty na wiele miesięcy. Spożywanie jednego produktu lub grupy produktów jest ciężkie do kontynuowania przez dłuższy czas, może prowadzić do niedoborów i nieodwracalnych uszczerbków na zdrowiu. Co więcej, zbilansowana ilość składników odżywczych gwarantuje skuteczną utratę wagi czy przybranie masy mięśniowej - dlatego ograniczanie którychś nie jest rozsądne. Szczególnie niebezpieczne są skrajne monodiety polegające na jedzeniu przykładowo jedynie bananów lub jabłek przez trzy tygodnie. Jakie mogą być skutki monodiety?

Monodiety wiążą się nie tylko z niedoborem, ale również z nadmiarem składników odżywczych, które w konkretnych produktach znajdują się w dużych ilościach. Pozostając przy przykładzie bananów - zawierają one bardzo dużo potasu, którego przedawkowanie skutkuje hiperkaliemią (hiperpotasemią), objawiającą się osłabieniem mięśni czy zaburzeniem rytmu serca.

Śniadanie - ok. 450 kcal

Kanapka z mozzarellą i dynią - składniki:

1 bułka grahamka
80 g dyni
szczypta pieprzu
20 g rukoli
65 g sera mozzarella light
szczypta soli
10 g masła

Kanapka z mozzarellą i dynią - sposób przygotowania:

Bułkę kroimy wzdłuż, smarujemy masłem. Wykładamy plastry mozzarelli, upieczoną dynię i rukolę. Przyprawiamy solą i pieprzem.

II śniadanie - ok. 450 kcal

Owsianka z suszonymi śliwkami

Przepis znajdziesz tutaj >>

Obiad - ok. 400 kcal

Bakłażan faszerowany kaszą pęczak i mięsem

Przepis znajdziesz tutaj >>

Kolacja - ok. 450 kcal

Makaron z boczniakami i tofu

Przepis znajdziesz tutaj >>

Do najpopularniejszych monodiet, na które szkodliwa moda pojawiała się kilka razy, należą:
- dieta kapuściana - tu zalecane jest jedzenie zupy kapuścianej na chudym mięsie, warzyw oraz owoców;
- dieta ogórkowa - opierająca się na ogórkach połączonych z nabiałem i pieczywem pełnoziarnistym w małych ilościach;
- dieta ryżowa - podczas niej dozwolone jest jedzenie wyłącznie ryżu brązowego z dodatkiem ziół, picie wody oraz naparów ziołowych.

Śniadanie - ok. 480 kcal

Kanapki z orzechową pastą z dyni

Przepis znajdziesz tutaj >>

II śniadanie - ok. 410 kcal

Jaglanka z karmelizowanym jabłkiem

Przepis znajdziesz tutaj >>

Obiad - ok. 440 kcal

Chilli con carne z fasolą

Przepis znajdziesz tutaj >>

Kolacja - ok. 400 kcal

Placki ziemniaczane z duszonymi boczniakami

Przepis znajdziesz tutaj >>

Organizm traktuje monodietę podobnie jak głodówkę, co oznacza, że czuje się zagrożony i uruchamia mechanizmy obronne - aby przetrwać jak najdłużej, spowalnia metabolizm, co może być odczuwalne jeszcze przez długi czas po zakończeniu diety. Wszystkie spożyte produkty trawią się wolniej, a organizm skupia się na nieutraceniu zbyt dużej ilości tkanki tłuszczowej.

Śniadanie - ok. 430 kcal

Kanapki z awokado i mozzarellą

Przepis znajdziesz tutaj >>

II śniadanie - ok. 490 kcal

Koktajl śliwkowy

Przepis znajdziesz tutaj >>

Obiad - ok. 480 kcal

Polędwiczki w sosie kurkowym

Przepis znajdziesz tutaj >>

Kolacja - ok. 380 kcal

Placuszki z serka wiejskiego

Przepis znajdziesz tutaj >>

Zdarzyć się może, że na monodiecie bardzo szybko chudniemy w pierwszych dwóch tygodniach. Nie jest to spowodowane spaleniem tkanki tłuszczowej, a utratą wody oraz masy mięśniowej. Nieuchronnie prowadzi to do znacznego osłabienia organizmu.

Śniadanie - ok. 460 kcal

Kanapki z pastą baba ghanoush

Przepis na pastę znajdziesz tutaj >>

Dodatkowo:

1 bułka grahamka
garść rukoli

II śniadanie - ok. 400 kcal

Drugie śniadanie z omletem w stylu bento - składniki:

2 jajka kurze
50 g dyni
90 g ogórka
pół łyżki oliwy z oliwek
20 g rukoli
50 g ryżu basmati
1 liść nori

Drugie śniadanie z omletem w stylu bento - sposób przygotowania:

Ryż gotujemy według instrukcji na opakowaniu. Gdy ostygnie, przekładamy go do pudełka. Jajka roztrzepujemy w miseczce z odrobiną soli. Smażymy omlet na rozgrzanej oliwie. Przekładamy go na talerz, zwijamy i kroimy w grube plastry. Układamy obok ryżu. W pudełeczku układamy upieczoną dynię oraz pokrojonego ogórka. Wodorosty nori łamiemy w dłoniach i posypujemy nimi wierzch. Dodajemy rukolę.

Obiad - ok. 340 kcal

Makaron z kurkami i krewetkami

Przepis znajdziesz tutaj >>

Kolacja - ok. 370 kcal

Ciecierzyca z pieczarkami z patelni - składniki:

1 ząbek czosnku
100 g groszku zielonego
90 g marchwi
1 łyżka oliwy z oliwek
2 g pieprzu czarnego
2 g soli białej
100 g ciecierzycy z puszki bez zalewy
60 g pieczarek surowych

Ciecierzyca z pieczarkami z patelni - sposób przygotowania:

Pieczarki myjemy, kroimy na połówki lub ćwiartki. Marchew obieramy i kroimy w julienne (bardzo cienkie paski, można użyć specjalnej obieraczki do tego celu). Czosnek rozgniatamy. Na patelni rozgrzewamy oliwę, dodajemy czosnek oraz pieczarki. Podduszamy, aż pieczarki puszczą wodę. Dodajemy, sól i pieprz. Zwiększamy ogień, aby woda szybciej wyparowała.
Dodajemy marchew, groszek (w sezonie warto użyć groszku cukrowego w strączkach, one też są jadalne) oraz przepłukaną wcześniej ciecierzycę. Danie będzie gotowe, gdy woda z pieczarek wyparuje. Opcjonalnie przyprawiamy do smaku solą oraz pieprzem.

Należy pamiętać, że nawet uważane za najzdrowsze produkty zachowują swoje właściwości jedynie w określonych ilościach - w nadmiarze mogą nie tylko je stracić, a wręcz szkodzić naszemu organizmowi. Przykładowo grejpfrut zaburza wchłanialność leków, co może mieć tragiczne skutki dla osób polegających na farmakoterapii.

Śniadanie - ok. 446 kcal

Kanapki z pastą z fasoli z pieczonym jabłkiem

Przepis na pastę znajdziesz tutaj >>

Dodatkowo:

120 g ogórków kiszonych
2 kromki chleba pełnoziarnistego z żyta

II śniadanie - ok. 440 kcal

Pieczona owsianka z figą

Przepis znajdziesz tutaj >>

Obiad - ok. 330 kcal

Kluski śląskie w sosie kurkowym

Przepis znajdziesz tutaj >>

Kolacja - ok. 430 kcal

Grzanki z tofucznicą

Przepis znajdziesz tutaj >>

Monodiety mają również negatywny wpływ na samopoczucie - nie dość, że wymagają wielu wyrzeczeń, to jeszcze osłabienie organizmu sprawia, że czujemy się zmęczeni, rozdrażnieni i rozbici. Dodatkowo ciężko jest być aktywnym fizycznie i osiągać efekty podczas treningów, nie dostarczając organizmowi białka, tłuszczów i węglowodanów w odpowiednich ilościach.

Śniadanie - ok. 390 kcal

Szakszuka z kurkami - składniki:

2 jaja kurze
50 g cebuli
1 ząbek czosnku
50 g kurek surowych
2 łyżeczki liści pietruszki
200 g pomidorów w puszce
szczypta pieprzu czarnego
szczypta soli
1 kromka chleba pełnoziarnistego z żyta

Szakszuka z kurkami - sposób przygotowania:

Grzyby dokładnie myjemy i kroimy na mniejsze kawałki. Cebulę i czosnek siekamy. Na patelni rozgrzewamy oliwę, dodajemy warzywa i dusimy 2-3 min, aż zmiękną. Dodajemy pomidory z puszki oraz przyprawy. Robimy dwa wgłębienia i wbijamy w nie jajka. Przykrywamy patelnię i dusimy, aż białko się zetnie, a żółtko będzie płynne. Całość posypujemy posiekaną natką pietruszki. Podajemy z pełnoziarnistym chlebem.

II śniadanie - ok. 440 kcal

Omlet szarlotka

Przepis znajdziesz tutaj >>

Obiad - ok. 380 kcal

Zupa boczniakowa z ciecierzycą

Przepis znajdziesz tutaj >>

Kolacja - ok. 350 kcal

Włoska miska z makaronem i mozzarellą

Przepis znajdziesz tutaj >>

Podsumowując - monodiety niosą ze sobą więcej złego niż dobrego. Krótkotrwały spadek wagi może odbić się nieodwracalnymi uszczerbkami na zdrowiu, których powikłania będziemy odczuwać przez wiele lat.