Ten artykuł czytasz w ramach bezpłatnego limitu

Domowe spiżarnie przeżywają swoisty renesans. Coraz częściej wracamy do tradycji przechowywania zapasów żywności w niewielkim składziku, który zazwyczaj jest wydzielony jako część kuchni lub piwnicy. Zanim pojawiły się lodówki, jedzenie przechowywano w spiżarniach. Były to specjalnie wydzielone pomieszczenia, czasami osobne budynki przy domu. Kluczowe było utrzymanie odpowiednich temperatury i wilgotności, aby móc jak najdłużej przechowywać produkty spożywcze.

Domowa spiżarnia, w której żywność się nie psuje

Aby jak najdłużej przechowywać żywność oraz zachować jej świeżość i wysokie walory smakowe, trzeba odpowiednio przygotować pomieszczenie na zapasy. Najważniejsze jest stworzenie takich warunków, aby uniknąć rozwoju szkodliwych drobnoustrojów. Bakterie i pleśnie to główni winowajcy psucia się żywności. Najlepiej rozwijają się w ciepłym i wilgotnym środowisku, więc należy zadbać o dosyć niską temperaturę (około 10–15°C) oraz wilgotność powietrza na poziomie około 60%.

Drobnoustroje „lubią" gromadzić się i rozwijać w trudno dostępnych zakamarkach, dlatego zadbajmy o łatwy dostęp do każdego fragmentu pomieszczenia oraz o pomalowanie ścian łatwą do umycia farbą (np. lateksową), która zapobiega wnikaniu wilgoci. Dobrym pomysłem jest też pokrycie ścian gładkimi płytkami, które dodatkowo pomagają utrzymać niską temperaturę.

Jeśli planujemy spiżarnię w nowo budowanym domu, najlepiej zlokalizować ją po północnej stronie budynku. W spiżarni nie potrzebujemy okna ani ogrzewania (mogłyby wpływać na duże wahania temperatury), ale za to należy zadbać o sprawny system wentylacji.

Regał i półki do spiżarni – jakie wybrać?

Wyposażenie spiżarni warto dopasować do rodzaju przechowywanej żywności.

  • Skrzynki i otwarte półki do spiżarni z listewek zapewniają dobrą wentylację, co najlepiej sprawdza się przy świeżych produktach oraz przechowywaniu warzyw i owoców. Pamiętajmy, aby skrzynek nie stawiać bezpośrednio na posadzce, ale na niewielkim podeście (np. na palecie). Półki z surowego drewna należy zabezpieczyć farbą, lakierem lub impregnatem. Dzięki temu nie będą absorbować wilgoci z pomieszczenia, butwieć ani stwarzać warunków do rozwoju pleśni.
  • Klasyczne regały do spiżarni z otwartymi półkami to najlepsze rozwiązanie do przechowywania słoików z piklami i innymi przetworami. Zwróćmy uwagę przede wszystkim na ich wytrzymałość, udźwig oraz łatwość czyszczenia i utrzymania w czystości. Praktyka pokazuje, że dobrze sprawdzają się tu metalowe regały piwniczne, odporne na wilgoć i pleśń.
  • Jeśli w spiżarni planujemy przechowywać także wino, warto pomyśleć o odpowiednim regale na butelki z winem lub półkach do spiżarni, które pozwolą na bezpieczne przechowywanie płynów.

Kobieta stawiająca słój z przetworami na półkach białego regału w domowej spiżarniKobieta stawiająca słój z przetworami na półkach białego regału w domowej spiżarni 

Pikle, weki, dżemy – jakie słoiki na przetwory wybrać?

W dobie żywności przepełnionej konserwantami i rosnącej świadomości zdrowotnej coraz częściej wracamy do samodzielnego przygotowania pikli, kiszonek i innych przetworów. Obecnie szczególnie doceniamy korzyści płynące z samodzielnie przygotowanych zapasów zdrowej żywności.

Aby cieszyć się smakiem zdrowych przetworów, trzeba jednak pamiętać o odpowiednim ich przygotowaniu i zakonserwowaniu. Kluczowy jest wybór właściwych słoików, które gwarantują niepsucie się przetworów przez całą zimę (a niekiedy i dłużej). Jeśli mamy słoiki i butelki po innych przetworach, zwróćmy uwagę przede wszystkim na ich szczelność, uszkodzenia i materiał, z którego są wykonane.

Kobieta stawiająca słój z przetworami na półkach białego regału w domowej spiżarni

Na rynku znajdziemy szeroki wybór słoików i butelek na przetwory o różnorodnych wymiarach i kształtach. Najlepiej sięgać po szklane pojemniki, które są trwałe, wytrzymałe i – co najważniejsze – nie mają w składzie szkodliwych substancji, które mogłyby przechodzić do przechowywanej żywności. Szkło jest szczelne, łatwe do utrzymania w czystości i nie nasiąka zapachami. To bezpieczny i uniwersalny wybór.

Przetwory możemy przechowywać w klasycznych zakręcanych słoikach typu twist-off lub w szklanych słoikach z osobnym wieczkiem i uszczelką zamykane na sprężynkę (tzw. słoiki typu weck). Z kolei butelki na wino lub soki występują w wersjach zamykanych nakrętką, wieczkiem lub korkiem. Do przechowywania własnych przetworów warto wybierać estetyczne opakowania, które nie tylko będą pięknie prezentować się na półce w spiżarni, ale też można z radością podarować jako prezent dla bliskich.

Zobacz różne rodzaje słoików na weki i do kiszenia ogórków oraz butelek na wino.

Pamiętaj o etykietowaniu przetworów

Jeśli planujesz przygotowanie wielu rodzajów dżemów, pikli i przetworów (np. pikle z ogórków, pikle z cukinii, pikle w musztardzie, pikle z curry, dżemy z moreli, brzoskwiń, truskawek lub malin), warto podpisać słoiki lub przygotować etykiety. Napisz na nich, co znajduje się w każdym słoiku oraz kiedy powstało. To ważne, aby łatwo zidentyfikować ulubione przetwory, a ponadto wybierać najpierw te, które najdłużej stoją na półkach.

Kolorowe przetwory z owoców w słoikach, pięknie opisane, ozdobione kolorowymi wstążeczkamiKolorowe przetwory z owoców w słoikach, pięknie opisane, ozdobione kolorowymi wstążeczkami 

Jaki słoik do kiszenia ogórków wybrać?

Kiszone ogórki to nasz narodowy przysmak, obecny w prawie każdym domu. Klasyczne kiszonki z ogórków to jedne z najpopularniejszych i najłatwiejszych do wykonania przetworów. W sezonie są smaczne, niedrogie i łatwo dostępne. Tak naprawdę ogórki da się ukisić w niemal każdym pojemniku, pod warunkiem, że można go szczelnie zakręcić. Niektórzy z chęci oszczędności kiszą ogórki w butelkach PET, jednak nie jest to dobre rozwiązanie ze względu na kontakt kwaśnej zalewy z plastikową butelką.

Zdecydowanie lepiej wybrać szklane słoiki, szczególnie jeśli robimy pikle w ilości zaspokajającej potrzeby pojedynczej rodziny. Słoiki do kiszenia ogórków powinny być przezroczyste (co pozwala sprawdzać stan naszej kiszonki) i nieuszkodzone (by były szczelne, nieprzepuszczalne dla powietrza i drobnoustrojów).

Jaki słoik do kiszenia ogórków najlepiej wybrać? Na rynku dostępne są takie o pojemności od jednego do nawet kilkunastu litrów. Wybierzmy ten, który najlepiej wpisze się w czas, w jakim nasza rodzina jest w stanie zjeść zawartość jednego słoika. Zbyt długo otwarty słoik z kiszonkami powoduje psucie się żywności. Praktyka pokazuje, że najlepiej sprawdzają się litrowe szklane słoiki do kiszenia, które dodatkowo mają szeroki otwór do łatwego wyjmowania ogórków.

Beczka do kiszenia kapusty – jaką wybrać?

Kiszona kapusta jest popularnym składnikiem wielu polskich dań. Dlatego wiele osób produkuje ją samodzielnie w domu, tradycyjnie kisząc białą kapustę z dodatkami w beczce, bez „wspomagaczy".

Przepis na kiszoną kapustę jest prosty, ale, jak pokazuje praktyka – na walory smakowe kiszonki duży wpływ ma rodzaj beczki, w której zachodzi fermentacja. Jakie beczki mamy do wyboru?

  • Drewniane beczki na kapustę – najlepsze do kiszonek są drewniane beczki, które zachowują swój naturalny aromat. Podczas fermentacji drewno pracuje razem z kiszonką, dając wyrazisty i szlachetny smak. To popularny wybór do domowego kiszenia kapusty, a na rynku znajdziemy beczki o różnych pojemnościach.
  • Kamionkowe naczynia na kapustę – świetnie utrzymują odpowiednie warunki do kiszenia kapusty, nie wpływając jednak na jej walory smakowe. Dobrze sprawdzają się w przypadku domowych kiszonek, są wygodne w użyciu, uniwersalne i łatwe w czyszczeniu.
  • Plastikowe beczki do kiszenia kapusty – są niedrogie i praktyczne, raczej przeznaczone do kiszenia większej ilości kapusty, rzadko polecane do domowych kiszonek. Przy wyborze plastikowej beczki należy zwrócić uwagę na materiał, z którego jest wykonana. Ważne, aby był to plastik przeznaczony do kontaktu z żywnością.

Co jeszcze się przyda oprócz beczki na kapustę?

Jeśli zabieramy się do domowego kiszenia kapusty, oprócz specjalnej beczki potrzebne będą także szatkownica i ubijak do kapusty. Na rynku dostępne są elektryczne szatkownice, które pozwalają na szybkie i precyzyjne pokrojenie nawet sporej ilości kapusty. Ułożoną warstwami w beczce kapustę trzeba ubić – do tego jest potrzebny ubijak. Jego wymiary warto dostosować do wielkości beczki.

Sprawdź, co jest potrzebne w domowej spiżarni.

Duży niezakręcony słój do kiszenia ogórkówDuży niezakręcony słój do kiszenia ogórków 

Jakie słoiki będą odpowiednie do kiszenia kapusty?

Domowe kiszonki to naturalny sposób na wzmocnienie odporności, dlatego warto mieć w spiżarni chociaż kilka słoików. Jeśli nie mamy miejsca na małą beczkę, warto spróbować ukisić kapustę w słoikach lub niewielkich naczyniach kamionkowych.

Szczególnie w przypadku kapusty ważne jest, aby zapewnić możliwość wypuszczenia gazów, które powstają podczas fermentacji. Bez tego może dojść nawet do pęknięcia słoika pod wpływem wewnętrznego ciśnienia. Dlatego najlepiej sprawdzają się słoiki do kiszenia kapusty z odpowietrzaczem lub te typu weck, które nadmiar gazów wypuszczają przez uszczelkę. Jeśli kisimy w tradycyjnych zakręcanych słoikach, warto od czasu do czasu je delikatnie odkręcić, szczególnie na początku fermentacji.

Butelka wina na zimowy wieczór – w czym przechowywać wino w spiżarni?

Znawcy win podkreślają, że kształt butelki, w której dojrzewa wino, ma wpływ na jego walory smakowe. Jak zatem wybrać butelkę na wino do domowej spiżarni? Jakie rodzaje i wymiary butelek wina mamy do wyboru?

  • Butelka bordoska – najbardziej powszechna, prosta butelka z prostą szyjką, najwięcej win na świecie trafia do takich butelek.
  • Butelka burgundzka – rozszerza się ku dołowi, bez wyraźne odseparowanej szyjki, drugi najpopularniejszy kształt butelek na wino.
  • Butelka rodańska – podobna do butelki burgundzkiej, ale mniej masywna, zazwyczaj z tłoczeniami na szkle poniżej szyjki.
  • Butelka mozelska – wąska, smukła, o wydłużonym kształcie, najczęściej z zielonego szkła.
  • Butelka frankońska – pękata i spłaszczona, świetnie nadaje się także na nalewki.

Najlepiej wybierać butelki z ciemnego szkła, które chronią dojrzewające wino przed wpływem światła. Gdy chcemy podać trunek, warto przelać go do karafki lub innego ozdobnego naczynia – np. świetnie prezentuje się wino w niebieskiej butelce. Podkreślimy w ten sposób jego niezwykłą barwę.

Źródła zdjęć: pexels.com, pixabay.com

Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie

Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi

Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich.