Historia zawijaków, zwanych również owijakami (drożdżówek z owocowym farszem), związana jest ze wsią Wygnanka położoną w gminie Kąkolewnica Wschodnia na Podlasiu. Wieś jeszcze przed obu wojnami słynęła z wypieku tych drożdżowych smakołyków.
Zawijaki pieczono w niedzielę i święta – nie mogły bez nich odbyć się żadne uroczystości rodzinne, takie jak chrzciny, wesela czy pogrzeby. Drożdżówki z owocami przygotowywano także na czas prac polowych, sianokosów, żniw, wykopków czy łamania lnu – stanowiły zapłatę za pomoc w gospodarstwie. Natomiast podczas Wszystkich Świętych i Zaduszek obdarowywano nimi na cmentarzach dziadów, czyli osoby, które w zamian za jedzenie modliły się za zmarłych.
Latem i jesienią do przygotowania zawijaków używano surowych owoców, takich jak wiśnie, jagody, śliwki, jabłka i gruszki, a w pozostałe pory roku – owoców suszonych, a czasem także konfitur, białego sera lub maku.
Dawniej piekło się je w piecu chlebowym. Odświętne drożdżówki z owocami wyrabiane były z białej mąki pszennej, a te na mniej uroczyste okazje – z mąki ciemniejszej, z dodatkiem żytniej.
Tradycyjne zawijaki wygnanowskie powinny mieć kształt spłaszczonego walca o długości ok. 30 cm i średnicy ok. 8 cm. Najlepiej smakują popijane świeżym mlekiem.
Zawijaki wygnanowskie z Lubelszczyzny - przepis:
Składniki:
- 30 g świeżych drożdży
- 150 ml mleka
- 80 g cukru
- 500 g mąki
- łyżeczka soli
- 3 jajka
- 500 g umytych i wydrylowanych wiśni (poza sezonem możemy użyć wiśni mrożonych albo innych owoców: jagód, śliwek, jabłek czy gruszek)
Sposób przygotowania:
- Przygotowujemy rozczyn, dokładnie mieszając pokruszone drożdże z 60 ml letniego (nie gorącego!) mleka, łyżką cukru i 3 łyżkami mąki. Przykrywamy czystą lnianą ściereczką i odstawiamy w ciepłe miejsce do wyrośnięcia na 20-30 minut.
- Do dużej miski wsypujemy pozostałą mąkę, sól, dodajemy wyrośnięty rozczyn, resztę mleka i cukru, wbijamy 2 jajka i jedno żółtko. Zagniatamy ciasto i wyrabiamy je przez 5 minut, aż będzie odstawać od ręki. Przykrywamy lnianą ściereczką i pozostawiamy do wyrośnięcia na 2 godziny.
- Rozwałkowujemy ciasto na cienki placek. Na 2/3 jego powierzchni rozkładamy owoce (dosładzamy je według uznania) i zwijamy placek jak roladę. Dzielimy ją na kilka części. Tradycyjne zawijaki po upieczeniu powinny mieć długość około 30 cm, ale możemy pokroić roladę na mniejsze porcje.
- Wierzch ciastek smarujemy pozostałym roztrzepanym białkiem i ponownie czekamy, aż podrosną. Układamy na blasze i pieczemy 25-30 minut w 180 st.
- Po zdjęciu z blaszki przykrywamy lnianą ściereczką i pozostawiamy do wystygnięcia. Tak przygotowane drożdżówki z owocami możemy podać tradycyjnie - z mlekiem.
Lubisz drożdżówki? W taki razie wypróbuj również przepis na drożdżówki z budyniem!
