Dobry chleb nie powinien zawierać barwników (bo one pomagają tylko zjadać oczami), polepszaczy, niepotrzebnych dodatków z listy E itp. Warto więc przez kupieniem przeczytać skład na etykiecie lub wywieszce przyczepionej do półki. Ale z poznaniem składu może być problem, bo producenci nie zawsze "ozdabiają" bochenek skrawkiem papieru z wypisanymi składnikami, a na półkach też nieczęsto umieszczane są wywieszki ze składem. A nawet jeżeli są, może być trudno dopasować wywieszkę do konkretnego bochenka.
Piekarze różnie też podają składy - jedni konkretnie wyliczają, ile czego dodali do ciasta (taki chleb łatwo porównać z innym), inni tylko wymieniają surowce (zawsze jednak muszą układać listę w kolejności malejącej).
Przedstawiamy subiektywne zestawienie chlebów - kolejność (od najlepszego) wynika z naszej oceny opartej na liczbie składników, zawartości substancji słodzących albo barwiących oraz wielu niepotrzebnych (choć nieszkodliwych) dodatków typu dioctan, ocet, kwas askorbinowy itp.
Chleb razowy
- Tesco - mąka żytnia 63,8 proc. (w tym razowa 42,8 proc.), woda, sól.
- Oskroba - mąka żytnia 62,1 proc. (w tym razowa 41,6 proc.), woda, sól.
- Piekarnia Grela, Zamość - 60 proc. mąka żytnia razowa, 40 proc. mąka pszenna, woda, drożdże, sól, płatki owsiane, naturalny zaciemniacz (palone żyto).
- Tesco - mąka żytnia 54,2 proc. (w tym razowa 46,2 proc.), woda, mąka pszenna, sól, gluten (z pszenicy).
- Galeria Wypieków - mąka żytnia razowa z pełnego przemiału, mąka żytnia, naturalny kwas chlebowy, woda, płatki ziemniaczane, sól.
- Piekarnia Biskupin - mąka żytnia z pełnego przemiału, mąka żytnia, mąka pszenna, naturalny zakwas chlebowy, drożdże, sól, woda.
- Piekarnia Max, Piekary Śląskie - mąka razowa, mąka pszenna, naturalny zakwas, słód żytni ciemny palony, drożdże, sól, woda.
- Piekarnia Paryska, Gdańsk - mąka żytnia razowa z pełnego przemiału, mąka pszenna, woda, cukier, sól
- Putka - mąka żytnia razowa, woda, mąka żytnia, mąka pszenna, cukier, sól, syrop ziemniaczany, drożdże.
Komentarz redakcji: Do upieczenia razowca wystarczy mąka, woda i sól. Zaciemniacz służy upiększeniu, cukier lub słód nie są niezbędne, drożdże raczej też można by pominąć.
Chleb słonecznikowy lub ze słonecznikiem
- Stary Młyn, Słonecznikowy mieszany - mąka pszenna, mąka żytnia, kwas żytni, słonecznik, siemię lnu, płatki owsiane, drożdże, sól, woda.
- Putka, Słonecznikowy - mąka żytnia razowa, woda, mąka żytnia, mąka pszenna, nasiona słonecznika, cukier, sól, syrop ziemniaczany, drożdże.
- Schulstad, Słonecznikowy - mąka żytnia (36 proc.), woda, ziarno żyta (15 proc.), siemię lniane (8 proc.), płatki żytnie (2 proc.), drożdże, sól, ekstrakt słodowy jęczmienno-pszenny ciemny, ekstrakt słodowy jęczmienny jasny, ocet, regulatory kwasowości: kwas cytrynowy, dioctan sodu (przedłuża świeżość - red.).
- Oskroba, Razowy ze słonecznikiem - mąka żytnia 57,4 proc. (w tym razowa 39,3 proc.), woda, słonecznik 10,6 proc., sól.
- Piekarnia Biskupin, Razowy ze słonecznikiem - mąka żytnia z pełnego przemiału, mąka żytnia, mąka pszenna, naturalny zakwas chlebowy, słonecznik, drożdże, sól, woda, posypany otrębami.
- Piekarnia Grela z Zamościa, Żytni ze słonecznikiem - 50 proc. mąka żytnia razowa, 30 proc. ziarno żyto łamane, 20 proc mąka pszenna, woda, 5 proc. słonecznik ,sól, drożdże, zaciemniacz (palone żyto).
- Piekarnia Grela z Zamościa, Razowy ze słonecznikiem - mąka żytnia razowa 65 proc., mąka pszenna 28 proc., woda, słonecznik, drożdże, sól, naturalnie zaciemniany (palone żyto).
- Piekarnia Paryska w Gdańsku, Razowy ze słonecznikiem - mąka żytnia razowa z pełnego przemiału, woda, cukier, sól, ziarna słonecznika.
- Tesco, Razowy ze słonecznikiem - żyto krojone (35,5 proc.), woda, mąka żytnia razowa 15,3 proc., ziarno słonecznika 7,9 proc., płatki owsiane, płatki ziemniaczane, sól, syrop glukozowy (z pszenicy).
- Piekarnia Biskupin, Chleb ze słonecznikiem - mąka pszenna, mąka żytnia, naturalny zakwas, drożdże, sól, woda, ziarno słonecznika.
- Piekarnia Max w Piekarach Śląskich, Chleb ze słonecznikiem - mąka pszenna, mąka żytnia, Korn Variant, słonecznik, drożdże, sól, woda (Korn Variant to mieszanka do wypiekania chleba i bułek, składa się m.in. - nie według ilości - ze śruty żytniej, łubinowej, pszennej, mąki żytniej, glutenu, siemienia, słonecznika - red.).
- Schulstad, Dobry ze słonecznikiem - mąka żytnia, woda, ziarno żyta, siemię lniane, ziarno słonecznika (7 proc.), ekstrakt słodowy jasny, ekstrakt słodowy ciemny, sól kamienna, drożdże, suchy kwas piekarski, ocet, regulator kwasowości: kwas askorbinowy.
- Schulstad, Fitness Style ze słonecznikiem - naturalny zakwas (woda, mąka żytnia) 33 proc., mąka żytnia razowa 18 proc., ziarno żyta 16 proc., woda, siemię lniane, ziarno słonecznika 7 proc., sól, drożdże, ocet, ekstrakt słodowy jęczmienno-pszenny ciemny, ekstrakt słodowy jęczmienny jasny, błonnik ziemniaczany, regulator kwasowości (kwas cytrynowy).
- Piekarnia Grzybki, Chleb słonecznikowy - zakwas żytni, mąka żytnia, mąka pszenna, sól, drożdże.
Komentarz redakcji: Czy chleb słonecznikowy różni się czymś od tego ze słonecznikiem, trudno dociec. Również porównanie składów nie jest łatwe, bo piekarze dodają słonecznik do bochenków najróżniejszych - żytnich, pszennych, dosładzanych lub nie. Nie zawsze też wiadomo, jaka ilość ziaren słonecznika trafiła do ciasta: czasami jest na ostatniej pozycji, kiedy indziej gdzieś w środku. Dużo ich czy mało - jeśli nie ma zawartości procentowej, nie wiadomo. Warto chyba sięgnąć po te bochenki, w których składników najmniej, choć czasem trzeba wybrać, czy lepiej kupić chleb z mąką pszenną, czy z cukrem i syropem ziemniaczanym. Mamy też ewenement, czyli chleb słonecznikowy z piekarni Grzybki nie zawiera słonecznika w żadnej formie (informacje o składzie pochodzą ze strony internetowej piekarni), "słonecznikowy" jest tylko z nazwy.
Chleb ziarnisty: pełno-, grubo- lub wielo-
- Piekarnia Stary Młyn z Sosnowca, Pełnoziarnisty żytni - mąka żytnia, ziarno żyta, kwas żytni, sól, woda.
- Piekarnia Stary Młyn z Sosnowca, Gruboziarnisty - mąka żytnia, kwas żytni, ziarno (soi, żyta, pszenicy, słonecznik), płatki owsiane, siemię lnu, sól, woda.
- Piekarnia Paryska z Gdańska, Żytni pełnoziarnisty - mąka prażona żytnia (90 proc.), woda, mąka pszenna (10 proc.), mieszanka ziaren, płatki ziemniaczane, sól.
- Tesco, Żytni pełnoziarnisty - rozdrobnione ziarno żytnie i mąka żytnia 61 proc., woda, sól, błonnik owsiany, drożdże.
- Piekarnia Max w Piekarach Śląskich, Pełnoziarnisty - mąka żytnia, słonecznik, pełne ziarno, drożdże, sól, woda.
- Piekarnia Grela z Zamościa, Gruboziarnisty - 60 proc. ziarno żyta łamane, 40 proc. mąka pszenna, woda, sól, drożdże, zaciemniacz (palone żyto).
- Piekarnia Grela z Zamościa, Razowy wieloziarnisty - 60 proc. mąka żytnia razowa, 40 proc. mąka pszenna, woda, drożdże, sól, płatki owsiane, słonecznik, soja, siemię lniane, kasza gryczana, naturalnie zaciemniany (palone żyto).
- Tesco, Chleb wielozbożowy pełnoziarnisty - rozdrobnione ziarno żytnie i mąka żytnia 57 proc., woda, siemię lniane, płatki owsiane 2 proc., mąka pszenna 1 proc., sól, błonnik owsiany, drożdże, sezam.
- Mestemacher, Pełnoziarnisty razowy - rozdrobnione ziarno żytnie i mąka żytnia 61 proc., woda, ekstrakt słodowy jęczmienny, mąka pszenna, sól, błonnik owsiany, drożdże.
- Putka, Gruboziarnisty - mąka żytnia, woda, nasiona słonecznika (12 proc.), mąka pszenna, ziarna żyta (6 proc.), mąka żytnia razowa, siemię lniane (3 proc.), drożdże, sól.
- Oskroba, Żytni pełnoziarnisty - żyto krojone 36,8 proc., woda, mąka żytnia razowa 21,2 proc., płatki ziemniaczane, sól, syrop glukozowy (z pszenicy).
- Tesco, Wieloziarnisty - mąka żytnia 56,6 proc. (w tym razowa 37,6 proc.), woda, ziarno słonecznika 5,8 proc., syrop glukozowy (z pszenicy), siemię lniane 3,5 proc., płatki owsiane 1,9 proc., sól, słód żytni ciemny, słód pszenny.
- Grzybki, Pełnoziarnisty - zakwas żytni ,mąka żytnia razowa, mąka żytnia, słód jęczmienny, siemię lniane, ziarno słonecznika, ziarno sezamu, sól, drożdże.
- Grzybki, Wieloziarnisty - zakwas żytni, mąka żytnia, mąka pszenna, mąka jęczmienna słodowa, ziarno słonecznika, siemię lniane, płatki owsiane, sól, drożdże.
Komentarz redakcji: Jeśli piekarz podał zawartość procentową składników, można zgadywać, że zależy mu na klientach i na tym, żeby mogli wybrać to, co - w ich ocenie - dobre. Chleby ziarniste to pojęcie dość mgliste, więc i porównanie nie jest proste, bo każda piekarnia inaczej tę "ziarnistość" pojmuje - jedna sypnie nieco ziaren na koniec listy składników, inna od ziaren zacznie. Trzeba uważnie czytać, nie ma rady.
Chleb żytni
- Piekarnia Paryska z Gdańska, Żytni ze słonecznikiem - mąka żytnia (80 proc.), mąka chlebowa (20 proc.), woda, sól, ziarna słonecznika.
- Piekarnia Biskupin koło Wrocławia - mąka żytnia, naturalny zakwas chlebowy, drożdże, sól, woda.
- Piekarnia Grela z Zamościa - 80 proc. mąka żytnia, 10 proc. mąka pszenna, sól, drożdże.
- Putka - mąka żytnia, woda, mąka pszenna, drożdże, sól.
- Piekarnia Stary Młyn z Sosnowca - mąka żytnia, mąka pszenna, zakwas żytni, drożdże, słód żytni, sól, woda.
- Galeria wypieków - mąka żytnia, mąka pszenna, woda, maślanka, skrobia ziemniaczana, sól, słód żytni.
- Schulstad, Dobry żytni - mąka żytnia (36 proc.), woda, ziarno żyta (15 proc.), siemię lniane (8 proc.), płatki żytnie (2 proc.), drożdże, sól, ekstrakt słodowy jęczmienno-pszenny ciemny, ekstrakt słodowy jęczmienny jasny, ocet, regulatory kwasowości: kwas cytrynowy, dioctan sodu [przedłuża świeżość].
Komentarz redakcji: Naprawdę piekarze nie ułatwiają klientom życia. Jeden daje 80 proc. jednej mąki i 20 proc. innej plus dodatkowe składniki, co sprawia, że chleb ma sporo ponad 100 proc. składników. Drugi piekarz daje 80 proc. jednej mąki i 10 proc. drugiej, a pozostałe 10 proc. przypada na sól i drożdże - trochę dużo (domyślamy się, że jest jeszcze woda).