Również wiosną możemy jednak zbierać ciekawe gatunki, chociaż z reguły są to rzadziej zbierane grzyby nadrzewne czy nadrewnowe, czyli rosnące na gałęziach, powalonych pniach i martwym drewnie. Jeżeli będziecie w parku czy w lesie, warto oderwać na chwilę wzrok od ściółki i dokładniej pooglądać np. korę.

Większość grzybów rosnących na drzewach potocznie nazywamy hubami. Jednak nie jest to nazwa gatunkowa, ale zbiorowa. Te huby mają swoje indywidualne nazwy i zaraz podrzucimy wam parę gatunków tych jadalnych.

Żółciak siarkowy (Laetiporus sulphureus)

To chyba najbardziej charakterystyczny wiosenny grzyb nadrzewny. Pojawia się późną wiosną (drugi rzut jest z reguły wczesną jesienią) i trudno go nie zauważyć ze względu na spore rozmiary i jaskrawy, żółtopomarańczowy kolor. Ze względu na kolor nazywany jest po angielsku „chicken of the woods", czyli leśnym kurczakiem

Zbiera się go wtedy, gdy jest jeszcze młody i miękki. Kiedy uciśniemy jego krawędź, powinna być wilgotna. Oznacza to, że jest w fazie idealnej do przetworzenia. Starsze osobniki włóknieją i twardnieją. Nasz leśny kurczak rośnie najczęściej na drzewach liściastych. Należy go szukać na obrzeżach liściastych lasów, w łęgach i sadach. Nierzadko można go spotkać również w miejskich parkach.

Najważniejszym elementem obróbki żółciaka jest pokrojenie go na kawałki i obgotowanie przez 10-15 min w wodzie. Nigdy nie jemy go na surowo! Osobniki bywają bardzo duże i czasem z jednego zbioru możemy uzyskać nawet kilka kilogramów żółciaka. Po przerobieniu jego konsystencja rzeczywiście nieco przypomina kurczaka, dlatego można z niego robić kotlety, pasztety, marynować go lub dodawać do zup i gulaszy.

Marynowany żółciak siarkowy

Składniki:

3 szklanki pokrojonego na mniejsze kawałki i obgotowanego żółciaka siarkowego
2 szklanki delikatnego octu (jabłkowego lub białego winnego)
2 ząbki czosnku
szalotka
kilka ziaren ziela angielskiego
2-3 liście laurowe
jeżeli lubimy pikantne smaki: świeża papryczka chili
szczypta soli
łyżka miodu

Przygotowanie:

Ocet, miód, czosnek i pozostałe przyprawy wkładamy do garnuszka i zagotowujemy.

Obgotowanego żółciaka układamy w wyparzonym słoju lub kilku mniejszych słoikach.

Gorącą zalewą zalewamy żółciaka, zakręcamy wyparzonymi nakrętkami i odstawiamy do ostygnięcia.

Żółciak nadaje się do jedzenia po 5-7 dniach.

Kotlety a la schabowe z żółciaka siarkowego

Składniki:

kilka plastrów żółciaka grubości ok. 0,5 cm
jajko
mąka
bułka tarta
sól i pieprz
olej do smażenia

Przygotowanie:

Plastry żółciaka wkładamy do gotującej się wody i obgotowujemy 10-15 minut. Wyjmujemy i osuszamy.

Przygotowujemy trzy miseczki: z mąką, jajkiem i bułką tartą.

Osuszone plastry żółciaka delikatnie rozbijamy ręką, oprószamy mąką, moczymy w jajku, a następnie w bułce tartej.

Smażymy na patelni na rozgrzanym oleju z obu stron, aż ładnie się przyrumienią.

Podajemy z gotowanymi ziemniakami i surówką.

Żagwiak łuskowaty, dawniej zwany żagwią łuskowatą (Cerioporus squamosus)

Tak samo jak żółciak lubi liściaste lasy, zarośla i parki. Najczęściej spotkamy go na bukach, klonach i jesionach, chociaż warto rozglądać się za nim też na innych drzewach.

Jego wierzchnia strona jest jasnobrązowa, z ciemniejszymi łuseczkami (stąd nazwa łuskowaty), a hymenofor (spodnia część) rurkowaty, co oznacza że wygląda jak gąbeczka z dziurkami średnicy ok. 1 mm. Trzon jasny i wyrastający bocznie tak jak u boczniaków. Ma bardzo intensywny, charakterystyczny grzybowy aromat i wyraźny smak. Zbieramy tylko bardzo młode osobniki, bo szybko twardnieje i jest wtedy niesmaczny.

Jajecznica z żagwiakiem łuskowatym

Składniki:

3-4 jajka, jeden niewielki młody żagwiak
1/2 pęczka szczypiorku
1/5 kostki masła do smażenia
sól i pieprz do smaku

Przygotowanie:

Żagwiaka myjemy i drobno kroimy.

Na patelni rozgrzewamy masło, dorzucamy żagwiaka i podsmażamy kilka minut, mieszając.

Do podsmażonego żagwiaka wbijamy jajka i dodajemy posiekany szczypiorek. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem, całość smażymy, aż zetną się jajka.

Podajemy od razu, najlepiej z grzankami z żytniego chleba.

Uszak bzowy (Auricularia auricula-judae)

Uszak bzowy jest bardzo charakterystycznym jadalnym grzybem nadrzewnym. Występuje głównie na krzewach bzu czarnego (stąd nazwa), czasami w dużej ilości. Przypomina brązowe, galaretowate uszka wyrastające wprost z gałęzi. Jest blisko spokrewniony z używanym w kuchni azjatyckiej grzybkiem mun i rzeczywiście ma bardzo podobną konsystencję, wygląd i smak. Można go używać zresztą dokładnie tak samo.

Bardzo dobrze się suszy i odzyskuje swój wygląd po krótkim namoczeniu w wodzie.

Smażony makaron z uszakiem bzowym

Składniki:

2 szklanki dowolnego, ugotowanego makaronu
czerwona niewielka papryka
1/2 żółtej papryki
średnia marchewka
4-5-cm kawałek pora
2-cm kawałek imbiru
szalotka
świeża czerwona papryczka chili
1/2 pęczka kolendry (lub natki, jeżeli ktoś nie lubi smaku kolendry)
łyżeczka mielonego kuminu
1/2 łyżeczki mielonej wędzonej papryki
2 łyżki jasnego sosu sojowego
szklanka świeżego lub suszonego i wcześniej namoczonego uszaka
olej do smażenia.

Przygotowanie:

Papryki kroimy w paseczki, pora i szalotkę w półplasterki, marchewkę w słupki.

Na rozgrzany olej wrzucamy pokrojone warzywa i smażymy kilka minut, aż zmiękną.

Uszaka kroimy na paseczki i dorzucamy do warzyw razem z posiekanym drobno imbirem i papryczką chili. Mieszamy i smażymy jeszcze dwie-trzy minuty.

Dorzucamy makaron, sos sojowy i przyprawy. Mieszamy, zmniejszamy ogień i przykrywamy. Dusimy jeszcze przez krótki czas.

Kolendrę (lub natkę) siekamy i dorzucamy na końcu do dania. Mieszamy krótko i od razu podajemy.

Ciekawostka:

Badania wykazały, że uszak zawiera w sobie substancje nawilżające, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dlatego w niektórych częściach świata naparu z uszaka używano np. do okładów na oczy przy zapaleniu spojówek. Współcześnie wyciągi z uszaka używane są np. jako dodatek do kosmetyków nawilżających.