Kasza gryczana na co dzień i od święta - wykorzystaj jak najlepiej [PRZEPISY]

przepisy: Honorata Piwowarska, przygotowanie potraw: Żaneta Hajnowska
Żurek na zakwasie gryczanym

Żurek na zakwasie gryczanym (fot. M. Kujda)

Zdrowa, pyszna na wytrawnie i na słodko. Królowa kasz, a nie tylko dodatek do drugiego dania. Musicie się przekonać na własne oczy? Bardzo prosimy!
1 z 5
fot. M. Kujda
fot. M. Kujda

Pasta z kaszy gryczanej z kurkumą i chlebek gryczany na zakwasie

Dla 6 osób

Przygotowanie: 60 minut

Składniki:

Pasta:
szalotka
kilka listków bazylii
kilka źdźbeł szczypiorku
200 g ugotowanej prażonej kaszy gryczanej
ok. 100 ml oliwy
łyżeczka kurkumy
łyżeczka zmielonych ziaren kolendry
sól

Chlebek:
120 g zakwasu gryczanego
200 g drobnej mąki gryczanej*
475 g mąki żytniej typ 720
2 łyżeczki soli

Sposób przygotowania:

Pasta: szalotkę obieramy, siekamy. Bazylię i szczypiorek także siekamy. Miksujemy razem z szalotką, kaszą gryczaną i oliwą (możemy zrobić mniej lub bardziej aksamitną pastę, regulując jej gęstość ilością oliwy). Dodajemy kurkumę i kolendrę, mieszamy, przyprawiamy solą. Pastę przekładamy do słoika, zamykamy i chłodzimy 2 godziny. Podajemy z gryczanym chlebkiem.

Chlebek: zakwas gryczany, obie mąki, sól i ok. 500 ml wody zagniatamy dłońmi na jednolite gęste ciasto. Przekładamy do natłuszczonej, posypanej mąką foremki, odstawiamy w ciepłe miejsce na ok. 8 godzin (na starym zakwasie chleb urośnie szybciej; na świeżym może potrzebować nawet 10 godzin). Wierzch chlebka skrapiamy wodą. Wstawiamy do piekarnika rozgrzanego do 200 st. na ok. 30 minut (aż chleb zbrązowieje). Skrapiamy wodą i studzimy.

*Na mąkę mielemy prażoną kaszę gryczaną w młynku lub blenderze na mniej lub bardziej drobny proszek w zależności od potrzeb.

2 z 5
fot. M.KUJDA
fot. M.KUJDA

Kaszotto gryczane z mięsem, kalafiorem i białym winem, podane z naparem gryczanym sobacha

Dla 6 osób

Przygotowanie: 40 minut

Składniki:

por
cebula
2 ząbki czosnku
marchewka
mały seler korzeniowy
olej
400 g mieszanego mielonego mięsa
200 g prażonej kaszy gryczanej
400-500 ml bulionu mięsnego
1-2 łyżki sosu sojowego
400 g kalafiora
200 ml wytrawnego białego wina
mielona papryka, kurkuma, sól, pieprz

Sposób przygotowania:

Warzywa (oprócz kalafiora) obieramy lub czyścimy, drobno kroimy. Olej rozgrzewamy w rondlu, podsmażamy warzywa. Dodajemy mielone mięso, posypujemy mieloną papryką, solą i pieprzem, mieszamy. Smażymy 5-6 minut. Wsypujemy kaszę, zalewamy gorącym bulionem, dodajemy sos sojowy, posypujemy kurkumą i pieprzem. Doprowadzamy do wrzenia. Dodajemy podzielony na małe różyczki kalafior, gotujemy na małym ogniu pod przykryciem 15 minut. Wlewamy wino, mieszamy, gotujemy 4-5 minut.

Do kaszotta możemy podać japoński napar z kaszy gryczanej - sobacha (zwany też herbatką). Jest lekko cierpki, ma orzechowy smak i pachnie dymem. Przygotujemy go na gorąco (1-2 łyżeczki prażonej kaszy gryczanej zalewamy 200 ml wrzącej wody, odstawiamy na 10 minut - 2 minuty przed końcem parzenia możemy dodać łyżeczkę zielonej herbaty) oraz na zimno (kaszę zalewamy zimną wodą i moczymy co najmniej 2 godziny). Napar w razie potrzeby dosładzamy miodem lub syropem z agawy. Namoczone ziarna kaszy zjadamy lub wykorzystujemy do sałatki, omletu, zupy.

3 z 5
fot. M. Kujda
fot. M. Kujda

Żurek na zakwasie gryczanym z kluskami gryczanymi

Dla 6 osób

Przygotowanie: 75 minut

Składniki:

Zakwas:

400 g mąki gryczanej (najlepiej, tuż przed użyciem, przygotować ją z grubo zmielonej kaszy prażonej)
45 ml zalewy z kiszonych ogórków
łyżeczka cukru

Żurek:

cebula
marchewka
kawałek selera korzeniowego
250 g wędzonej kiełbasy
2 listki laurowe
3 ziarna ziela angielskiego
250 ml zakwasu
łyżka suszonego majeranku
ząbek czosnku
1-2 łyżeczki chrzanu
sól, pieprz

Sposób przygotowania:

Zakwas: 100 g mąki wsypujemy do wyparzonego słoika, dodajemy 100 ml wody, zalewę ogórkową i cukier. Mieszamy drewnianą łyżką, przykrywamy ściereczką i stawiamy na dobę w ciepłym miejscu. Zakwas dokarmiamy taką samą ilością mąki i wody (już bez cukru i zalewy) przez kolejne 3 dni, raz dziennie o tej samej porze. Po tym czasie powinien być wyrośnięty i pełen pęcherzyków (może mieć niezbyt przyjemny zapach, ale to nie oznacza, że jest zepsuty). Jeśli niezbyt wyrośnie, może być potrzebne dokarmianie go kolejne 1-2 dni.

Żurek: cebulę opalamy nad ogniem. Marchewkę i seler obieramy. Kiełbasę kroimy na plasterki, podsmażamy na patelni. Przekładamy do garnka, wlewamy 1 i 1/2 litra wody, dodajemy warzywa, listki laurowe i ziele angielskie. Gotujemy na małym ogniu 40 minut. Warzywa wyjmujemy. Zakwas przelewamy przez sito, dodajemy do zupy. Doprowadzamy do wrzenia i zdejmujemy z ognia. Dodajemy roztarty w dłoniach majeranek, posiekany czosnek i chrzan. Mieszamy, przyprawiamy. Żurek podajemy np. z gryczanymi kluseczkami.

Gryczane kluski: 70 g ugotowanej kaszy gryczanej mieszamy z jajkiem, 120 g mąki i ok. 125 ml wody (ciasto powinno mieć konsystencję gęstej śmietany - w razie potrzeby dodajemy więcej mąki). W rondlu gotujemy osoloną wodę. Dwoma łyżeczkami formujemy z masy kluski i wrzucamy do wrzątku. Gotujemy 2 minuty. Wyjmujemy łyżką cedzakową i wkładamy do żurku.

4 z 5
fot. M. Kujda
fot. M. Kujda

Sałatka z popcornem z kaszy gryczanej, indykiem i jarmużem

Dla 6 osób

Przygotowanie: 30 minut

Składniki:

300 g piersi indyka
sól, pieprz
olej do smażenia
5 połówek suszonych pomidorów w oleju
ostra papryka
200 g jarmużu
łodyga selera naciowego
2 ząbki czosnku
5 łyżek oliwy
łyżka octu winnego
200 g prażonej kaszy gryczanej na popcorn

Sposób przygotowania:

Indyka kroimy w kostkę, nacieramy solą i pieprzem. Pomidory siekamy. 2 łyżki oleju rozgrzewamy na patelni, smażymy indyka ze wszystkich stron. Dodajemy pomidory, mieszamy, smażymy 1-2 minuty. Posypujemy ostrą papryką, zdejmujemy z patelni. Jarmuż myjemy, suszymy, rwiemy na małe kawałki. Łyżkę oleju rozgrzewamy na tej samej patelni, wkładamy jarmuż, smażymy 3-4 minuty, aż zmięknie. Seler naciowy kroimy na małe kawałki. Na sos czosnek siekamy, ucieramy z oliwą, octem winnym, szczyptą soli i pieprzu.

Dużą ilość oleju rozgrzewamy w rondlu. Wkładamy małe metalowe sitko i wsypujemy łyżkę kaszy. Smażymy kilkanaście sekund - w połowie ziaren łuski się otworzą, reszta stanie się chrupka. Popcorn osączamy na papierowym ręczniku, a do sitka wsypujemy kolejną porcję kaszy i prażymy. Indyka, jarmuż i seler naciowy polewamy sosem, mieszamy. Posypujemy popcornem.

5 z 5
M. Kujda
M. Kujda

Mus gryczany kawowo-waniliowy z gryczaną granolą

Dla 4 osób

Przygotowanie: 45 minut

Składniki:

Mus:

50 g nieprażonej kaszy gryczanej
500 ml mleka
60 g cukru trzcinowego
2 łyżeczki kawy rozpuszczalnej
1/2 laski wanilii

Granola:

100 g płatków owsianych
50 g prażonej kaszy gryczanej
100 g migdałów
100 g orzechów (włoskich, nerkowców, laskowych)
łyżka cukru trzcinowego
3 łyżki płynnego miodu
2 łyżki oliwy
125 ml soku pomarańczowego

Sposób przygotowania:

Mus: kaszę płuczemy na sicie, osączamy, wkładamy do rondla. Zalewamy mlekiem, wsypujemy cukier i kawę. Wydrążamy ziarenka z laski wanilii, dodajemy je wraz z laskami do kaszy. Doprowadzamy do wrzenia na dużym ogniu, zmniejszamy go i gotujemy 20 minut, mieszając. Odstawiamy na 5 minut. Wyjmujemy laski wanilii, resztę miksujemy. Musem napełniamy szklaneczki, posypujemy granolą, wstawiamy do lodówki na 2-3 godziny. 

Granola: płatki owsiane i kaszę mieszamy z bakaliami i cukrem. Miód mieszamy z oliwą i sokiem pomarańczowym. Zalewamy suche składniki, odstawiamy na 15 minut. Wykładamy na blaszkę, wstawiamy do piekarnika rozgrzanego do 160 st. na 20 minut. Mieszamy, pieczemy jeszcze 10 minut. Mieszamy i studzimy w wyłączonym piekarniku.

Więcej na ten temat: kasza, kasza gryczana, kuchnia polska, przepisy