Prekolumbijscy Indianie wierzyli, że piekące strączki wzmagają potencję oraz dają moc rzucania uroków. Może to dlatego jej ostrość - początkowo nie do zniesienia - po chwili łagodnieje i staje się nawet przyjemna...
Ostry smak chilli zawdzięcza kapsaicynie, która pobudza procesy trawienne, a przyspieszając wydzielanie potu - chłodzi organizm. Chilli zawiera także sporo witaminy C oraz endorfiny - "hormony szczęścia" odpowiedzialne za dobre samopoczucie. I wszystko staje się jasne...
Jedno jest pewne: ta mała złośnica (według legend pali ją zazdrość w stosunku do dorodnych i słodkich w smaku krewniaczek) wywołała istną kulinarną rewolucję. Dziś w kuchniach Dalekiego Wschodu, a także w kuchni arabskiej i afrykańskiej nie ma gotowania bez chilli. Ale ojczyzną tej rośliny jest Ameryka Południowa. A dokładnie - Meksyk.
Ostra pomyłka
Do Europy chilli przywiózł Krzysztof Kolumb. Właściwie przez pomyłkę... Płynął do Indii po czarny pieprz, który w jego czasach osiągał zawrotne ceny. Dopłynął do nowego lądu - gdzie znalazł "pieprz czerwony" - i to nie w ziarnach, a w strączkach. Gdy jednak okazało się, że nowo odkryte strączki są od ziaren pieprzu ostrzejsze, a ponadto wyjątkowo smaczne - chilli przypływała do Europy na statkach konkwistadorów razem ze złotem. Z Europy trafiła do Azji. Dziś (i co na to Kolumb?) właśnie w Indiach znajdują się największe uprawy chilli na świecie - kilometrowe czerwone pola to niesamowity widok... Uprawia się ją także w Tajlandii, Turcji, Nigerii, Kenii, i oczywiście w Ameryce Łacińskiej oraz na Karaibach.
Według niektórych źródeł nazwę "chilli" nadali papryczce konkwistadorzy, błędnie sądząc, że pochodzi z Chile. Bywa też określana jako piment, pepperoni, pieprz kajeński, pieprz turecki. Cayenne to nazwa francuskiej kolonii karnej w Afryce, gdzie uprawiano tę roślinę. W Polsce niekiedy sympatycznie nazywana jest czuszką, a w słowniku pojawiają się dwie wersje jej pisowni: przez dwa i jedno "l".
Wcielenia złośnicy
Bogactwo nazw tej przyprawy to nic przy bogactwie jej odmian. W Ameryce Południowej uprawia się ich niemal setkę: czerwone, pomarańczowe, żółte, zielone, brązowe, czarne. Smukłe, okrągłe jakie kto woli. Wprawni meksykańscy kucharze wyśmienicie
orientują się w niuansach smaków chilli i po mistrzowsku przyprawiają nimi swoje salsy i mole. Powstała nawet skala ostrości chilli - od 0 do 10 pkt. Zwycięża w niej niepozorne habanero, bardzo wysoką punktację ma też malutkie "ptasie oko" (stosowane głównie w kuchni tajskiej). Pikantna jest serrano czy zielona, bardzo aromatyczna jalapeno (ważny składnik popularnego quacamole). Czerwonobrązowa ancho jest łagodniejsza, krągłe chipotle ma zapach dymu z paleniska, a niemal czarna mulato jest słodkawa.
Papryczki chilli wspaniale smakują na świeżo, ale chętnie są też przetwarzane, np. marynowane lub suszone i mielone. Często występują też w postaci przecierów, past i sosów. Do najsłynniejszych past należą arabska harrisa, indonezyjski sambal oelek, sosów - chiński sos chilli (słodki lub ostry), tajski nam prik, czy północnoamerykański tobasco. Sproszkowane chilli wchodzi w skład wszystkich mieszanek curry. Oliwa lub ocet z chilli (wystarczy słoik wypełniony papryczkami zalać oliwą lub octem i odstawić na 2-3 tygodnie) całkiem zwyczajnym potrawom nada wyraźny charakter. Chilli - "mała złośnica", dodana do dań z owoców, ryb, białego mięsa czy słodyczy staje się niezwykle filuterna. Tak powinno smakować chilli latem.
