Kuchnia francuska: Lato w Prowansji

Fougasse - prowansalski chleb z oliwkami (Fot. Jarosław Madejski)

Prowansalska zupa czosnkowa
Dla 4 osób
Składniki
- 1 l osolonej wody
- 5-8 obranych ząbków czosnku
- mała garść listków świeżej szałwii
- kilka gałązek świeżego tymianku
- 1 liść laurowy
- sól i świeżo mielony pieprz
- 4 małe kromki wiejskiego chleba (skropionego oliwą, zgrillowanego i natartego ząbkiem czosnku)
- 20 g startego sera gruyere
- oliwa
Sposób przygotowania
Do osolonej wody wrzucamy czosnek, zioła, doprawiamy solą i pieprzem. Doprowadzamy do wrzenia; czosnek ma się ugotować, ale pozostać jędrny. Przecedzamy wywar przez sito, zachowując w całości ząbki czosnku. Podgrzewamy wywar z ząbkami czosnku. Na talerzach układamy kromki zgrillowanego chleba. Posypujemy je tartym serem gruyere, skrapiamy oliwą, zalewamy gorącym wywarem i podajemy.

Fougasse - prowansalski chleb z oliwkami
Dla 4 osób
Ciasto chlebowe
- 1 łyżeczka świeżych drożdży
- ok. 350 ml letniej (40°C) wody
- odrobina cukru i soli morskiej
- 550 g mąki
- odrobina mąki do wyrabiania ciasta
- 2 łyżki oliwy
Dodatki
- oliwa
- kaszka kukurydziana
- czarne oliwki bez pestek (najlepsze są z Nyons)
- zioła prowansalskie
Sposób przygotowania
Drożdże mieszamy z letnią wodą, cukrem i solą, zostawiamy w ciepłym miejscu, aż mocno urosną. Łączymy z przesianą mąką i oliwą, wyrabiamy na gładką masę. Formujemy kulę, zostawiamy do wyrośnięcia w ciepłym miejscu; ciasto powinno co najmniej podwoić objętość. Mniej więcej 40 minut przed włożeniem fougasse do piekarnika rozgrzewamy go do 260°C. Ciasto dzielimy na małe kawałki, z których robimy bułeczki lub placki o kształcie liry. Blachę do pieczenia posypujemy odrobiną kaszki kukurydzianej, układamy bułeczki lub placki, smarujemy oliwą, ozdabiamy połówkami oliwek i posypujemy ziołami prowansalskimi. Zostawiamy w ciepłym miejscu na około 15 minut, po czym pieczemy na złoty kolor.

Cielęcina z tymiankiem i oliwkami
Dla 4 osób
Składniki
- 4 łyżki oliwy
- 1,5 kg pokrojonej w 2-cm kostkę chudej cielęciny
- sól i pieprz
- 3 cebule
- 50 ml białego wina
- 400 g pomidorów (bez skórki, pokrojonych w kostkę)
- kilka gałązek tymianku
- 2 liście laurowe
- 300 g zielonych oliwek bez pestek
Sposób przygotowania
Na rozgrzanej oliwie rumienimy cielęcinę, solimy i pieprzymy, wyjmujemy z garnka i odkładamy. Na pozostałym tłuszczu szklimy cebulę pokrojoną w piórka, dodajemy wino i pomidory, gotujemy na małym ogniu przez 15 minut. Wrzucamy cielęcinę, dodajemy tymianek i liście laurowe, dusimy pod przykryciem na wolnym ogniu przez 2 godziny. Doprawiamy do smaku, dodajemy oliwki i dusimy jeszcze 30 minut. Podajemy gorące. Daube będzie zdecydowanie lepsze, jeśli przygotujemy je dzień wcześniej i odgrzejemy przed podaniem.

Sałatka z fasolki szparagowej z estragonem
Dla 4 osób
Składniki
- 500 g cienkiej, bezwłóknistej zielonej fasolki szparagowej
- 1 łyżka soku z cytryny
- gruba sól morska
- 3 szalotki
- 3 łyżki gęstej śmietany (22%)
- 3 łyżki listków świeżego estragonu
Sposób przygotowania
Fasolkę kroimy na kawałki o długości 3 cm, wrzucamy do osolonej wrzącej wody i gotujemy, aż będzie al dente. Szybko odcedzamy, wrzucamy na chwilę do zimnej wody z kostkami lodu (dzięki temu fasolka zachowa świeży, zielony kolor), ponownie osączamy i osuszamy. W miseczce mieszamy sok z cytryny, szczyptę soli, drobno posiekaną szalotkę i śmietanę, aż uzyskamy gładką emulsję. Ostudzoną fasolkę mieszamy z sosem oraz drobno porwanymi listkami estragonu. Podajemy od razu.

Tuńczyk z endywią i letnimi warzywami
Dla 4 osób
Składniki
- oliwa
- 1 główka endywii (odmiany escarola)
- 2 steki o grubości ok. 2 cm z surowego tuńczyka
- 4 pokrojone w grube plastry marchewki
- 6 pokrojonych w kostkę pomidorów bez skórki
- 2 pokrojone w kostkę bakłażany
- 3 pokrojone w plastry ziemniaki
- garść zielonej fasolki szparagowej
- 1 pokrojona w piórka czerwona papryka
- 2 pokrojone w piórka cebule
- 3 ząbki czosnku
- 1/2 butelki białego wina
- sól, pieprz
- 1/2 pęczka natki pietruszki
Sposób przygotowania
W garnku, na oliwie, podsmażamy liście z połowy sałaty. Układamy na nich tuńczyka, pozostałe liście i warzywa. Zalewamy winem, odrobiną oliwy, solimy i pieprzymy, dodajemy posiekaną natkę. Gotujemy pod przykryciem na wolnym ogniu 2 godziny. Podajemy na ciepło.

Pissaladiere - tarta z anchois i oliwkami
Dla 4 osób
Składniki
- 1 kg cebuli
- oliwa
- kula ciasta chlebowego (patrz: przepis na fougasse)
- 100 g anchois
- garść czarnych oliwek z pestkami (najlepsze są oliwki z Nyons)
- sól i świeżo mielony pieprz
- ewentualnie zioła prowansalskie, odrobina cukru
Sposób przygotowania
Obraną cebulę kroimy w piórka i przesmażamy na łagodnym ogniu na odrobinie oliwy, aż się leciutko zrumieni (w tym celu można dodać odrobinę cukru). Ciasto rozkładamy na blasze do pieczenia, przykrywamy warstwą cebuli, na niej równomiernie rozkładamy anchois i posypujemy oliwkami. Lekko skrapiamy oliwą, solimy i pieprzymy (ewentualnie można posypać ziołami prowansalskimi). Pieczemy 20 minut w 180°C. Pissaladiere podajemy letnią.

Tarta z morelami, miodem i migdałami
Dla 4 osób
Ciasto
- 120 g masła (o temperaturze pokojowej)
- 3 łyżki cukru pudru
- 2 żółtka
- 200 g mąki
- 3 łyżki mielonych migdałów
- szczypta soli
Nadzienie
- 125 ml gęstej śmietany (36%)
- 1 duże jajko (lekko roztrzepane)
- odrobina olejków: migdałowego i waniliowego
- 2 łyżki miodu (najlepszy będzie akacjowy lub lawendowy)
- 1 łyżka mąki
- 750 g wydrylowanych moreli
- garść migdałów w płatkach
Oraz
- cukier puder do posypania tarty
Sposób przygotowania
Masło rozcieramy na puch, łączymy z cukrem pudrem, żółtkami, mąką, mielonymi migdałami i solą, wyrabiamy gładkie ciasto. Rozwałkowujemy je, podsypując mąką, i wykładamy nim okrągłe foremki na tartaletki lub jedną dużą formę. Pieczemy na biało w 180°C przez 15 minut. Łączymy śmietanę z jajkiem, olejkami, miodem i mąką. Masą smarujemy podpieczone ciasto, rozkładamy w rozetę połówki moreli i posypujemy płatkami migdałów. Zapiekamy 30-45 minut, aż masa się zetnie i lekko zezłoci. Studzimy i oprószamy cukrem pudrem.