Od jakiegoś czasu niezwykle popularne stało się mistrzowskie cukiernictwo. Doczekaliśmy się powstania kilku pracowni, utrzymujących wspaniałą jakość, niczym w najlepszych francuskich pâtisseries. Jednym z takich miejsc jest krakowska Galeria Tortów Artystycznych, przez lokalnych mieszkańców pieszczotliwie nazywana GTA. W witrynach lokalu na Kazimierzu wdzięczą się różnokolorowe torty, wymyślnie zdobione desery oraz przygotowywane ręcznie, szalenie delikatne, praliny.

Za smaki i pomysły na te bajeczne słodkości, odpowiada młody, ale już uznany cukiernik - Konrad Tota. W swoich kompozycjach nie boi się używać pikantnych serów (sery kozie, gorgonzola), mocnych i rzadkich przypraw (szafran, tonka), czy bardzo wytrawnych czekolad.

fot Anna Cupczyńska

Mimo to, większość smaków w GTA jest przystępna i bliska klasyki. Strukturę tortów tworzą warstwy chrupiących pralin, układane naprzemiennie z delikatnymi biszkoptami i konfiturami ze świeżych owoców. Każdy z tortów, wykończony jest muślinowym kremem. Kawałek kosztuje ok. 14 zł. Na półkach znaleźć można również orzechowe eklery - 13 zł, kolorowe monoporcje i miniaturowe tarty. Warto spróbować, chociażby tej z gruszką macerowaną w białym winie z kardamonem i szafranem, którą później zapieka się w kremie z migdałów (13 zł). Wszyscy krakowianie wiedzą również, że w Galerii Tortów Artystycznych można spróbować wyśmienitych francuskich makaroników (po 4 zł).

Dla poszukujących tradycyjnych smaków, prawdziwym rajem będzie działająca od 1945 roku cukiernia rodziny Cichowskich (wcześniej Czop). Przy ul. Starowiślnej półki uginają się od kruchych ciast, ciasteczek, keksów, drożdżówek i innych słodkości, których przepisy znały już nasze babcie. Produkcja wypieków odbywa się na tyłach sklepu i kawiarni, dlatego już od progu, do zakupów zachęca zapach masła oraz unoszącego się w powietrzu cukru pudru. O popularności tego miejsca mogą świadczyć ogromne kolejki tworzące się przed świętami obfitującymi w słodkości. W tłusty czwartek kilkudziesięciometrowy ogonek czeka na chrust i smażone na smalcu pączki. W okolicach Wielkanocy to właśnie tam najlepiej zamówić babę piaskową. W Dzień Świętego Marcina Cichowscy wypiekają najlepsze w mieście rogale (30 zł za 1 kg), a przed Bożym Narodzeniem zamawia się u nich zwijane makowce i tradycyjne cwibaki.

Jednakże prawdziwym cymesem, dla którego klienci schodzą się do tej cukierni przez cały rok, są osławione ciasteczka grylażowe! Grylażowe (80 zł za 1 kg), to nic innego, jak tylko rodzima wersja makaroników, w której głównym składnikiem nie są migdały, ale orzechy włoskie. Pyszne są również rożki maślane (36 zł za 1 kg) oraz rozsławiony przez Jana Pawła II nugat, który na jego życzenie wysyłano do Watykanu.

Odwiedzając cukiernię, warto usiąść na chwilę w części kawiarnianej. Podczas renowacji lokalu, pięknie odtworzono tu oryginalne elementy snycerki, a uroku całemu miejscu dodają przedwojenne drzwi z piaskowaną reklamą zakładu fotograficznego, znajdującego się kiedyś w tej samej kamienicy.

fot. Anna Cupczyńska

Miłośnicy kulinarnego minimalizmu i oszczędnych wnętrz powinni zajrzeć na ul. Smoleńsk. Od 2015 roku działa tam amerykańska piekarnia i cukiernia Massolit Bakery. Prowadzi ją nowojorczyk David Miller, który wcześniej stworzył, wciąż cieszącą się niezwykłą popularnością kawiarnio-księgarnię, mieszczącą się kilkadziesiąt metrów od swojej młodszej siostry. Massolit Bakery sławę zawdzięcza głównie pieczonym na miejscu bajlgom oraz palecie niebiańskich serników. W Krakowie słychać głosy, jakoby te serniki były najlepszymi z najlepszych. Jeśli chciałoby się samemu o tym przekonać, można rozpocząć próby od klasycznych, kremowych i ciężkich serników nowojorskich (12 zł), aby później przejść do lżejszych i delikatnych serowców na kruchych spodach z dodatkiem kwaśnych polew owocowych lub śmietanowych.

Na pokuszenie wodzą tu również słoje z maślanymi ciasteczkami. Opłaca się spróbować tych nieco zapomnianych, jak uszy Hamana - po uszy nadziane bakaliami - żydowskie Hamentashen lub orzechowe Rugelach (po 2 zł). Jak przystało na amerykańską piekarnię, z rąk piekarzy wychodzą też perfekcyjne, warstwowe torty na wilgotnych biszkoptach (tak różnych od tych, których używa się w naszych ciastach) oraz "paje", czyli klasyczne jabłeczniki lub wytrawne kompozycje zapiekane w kruchym cieście. Ten adres powinni zapisać także wszyscy wybierający dietę roślinną - Massolit ma w ofercie masę wegańskich wypieków (po 6 zł), które poziomem nie odbiegają od swoich maślanych pierwowzorów.

Od mnogości wypieków, jakie można znaleźć w Vanilli, niejednemu zakręci się w głowie. Przypadkowi przechodnie nieraz wchodzą do środka spontanicznie, zaintrygowani różnorodnością kolorów i kształtów, odbijających się w szklanych witrynach. Charakter działalności tej cukierni ciężko zamknąć w sztywnych ramach - jest to raczej mały projekt. Wykiełkował on ponad dekadę temu w głowie Anny Moszumańskiej, która po dziś dzień odpowiada za wypieki i inspiruje się klasycznymi dla europejskiego cukiernictwa przepisami. W swoich recepturach używa najwyższej jakości składników - burbońskiej wanilii, masła czy naturalnego miodu. Ciągłe poszukiwania wspaniałych produktów, zawiodły ją między innymi, aż do bolestraszyckiego arboretum, które od kilku lat zabiega o przywrócenie derenia jadalnego na polskie stoły.

Odwiedzając Vanillię, warto spróbować, chociażby tarty cytrynowej z pysznym lemon curd, przyrządzonym wyłącznie z masła, żółtek oraz cytrusów. Kolejną legendarną pozycją jest delikatny i leciutki nugat, przygotowywany z białek, miodu i całej masy orzechów. Pyszne jest tam wszystko - od zwykłych drożdżówek po piętrowe bezy. Jeszcze ciekawiej zaczyna się robić w sezonie na świeże owoce jagodowe, kiedy to na półkach piętrzą się wypieki pełne malin, jagód czy jeżyn. Przez cały rok to jeden z najsłodszych adresów Kazimierza. Ceny: tort grylażowy 80 zł za 1 kg, beza z cointreau 9 zł za porcję, babeczka z kajmakiem 5 zł, kremówka 3,90 zł.

fot. Anna Cupczyńska