Kuchnia peruwiańska: czy tylko ziemniaki i kukurydza?
Ręcznie wykonana ceramika (Fot. Łukasz Zandecki / Agencja Wyborcza.pl)
Cała prawda o kuchni peruwiańskiej
Podczas ostatniej zimy kupiłam od młodego Peruwiańczyka na Marszałkowskiej wełnianą czapeczkę w charakterystyczne geometryczne wzory. Jednak taki wizerunek Peru to zupełnie nieaktualna pocztówka. Nawet dla turysty, który podróżuje tylko palcem po mapie.
Jak donosi "New York Times" z 16 kwietnia 2006 roku, atrakcyjni dwudziestoparolatkowie z Limy w czarnych okularach od Gucciego podjeżdżają samochodami z nastawionymi na full głośnikami, z których słychać kolumbijski pop (grupa Aterciopelados), pod modne knajpki dzielnicy Miraflores.
Upodobali sobie szczególnie La Mar, jedną z najbardziej znanych w Limie cevicherii. Ceviche to słynne peruwiańskie danie z białej ryby. Już robi światową karierę i jest obecne w menu niektórych europejskich restauracji. W potrawie cudownie zbiegają się kontrastujące ze sobą smaki: delikatny ryby, słodki owoców, kwaśny limonek i ostry chilli. Czym popija się ceviche? Żółtą Inka Kolą lub chicha morada - sfermentowanym, bezalkoholowym piwem z fioletowej kukurydzy, która rośnie tylko w Peru. Najsłynniejszym napojem alkoholowym jest Peruvian Pisco, wódka z winogron, uznana przez rząd w 1988 roku za dziedzictwo narodowe.
Jednak najważniejszym w Peru składnikiem potraw są ziemniaki. Nic dziwnego, wszak Andy to ich ojczyzna; uprawia tu się aż kilkaset odmian tego warzywa. Do najbardziej znanych należą żółte (papa amarilla) i słodkie (camote). Ziemniaki faszeruje się mięsem, cebulą, jajkami, a nawet... rodzynkami.
Do dziś rytualnie nadziewa się je także liśćmi koki i zakopuje w darze dla Pacha Mama - Matki Ziemi. Kartofle obecne są w wielu tradycyjnych potrawach, np. w peruvian causa czy w popularnym - lomo saltado (paski wołowiny z cebulą, pomidorami i smażonymi ziemniakami).
Fot. Łukasz Zandecki / AG
Dom Marilu pełen jest uroczych rzeźb oraz pięknej, ręcznie wykonanej ceramiki.
Kukurydza przywędrowała do Peru z Ameryki Środkowej. Przed przybyciem Hiszpanów uważano ją za święte pożywienie - złote ziarno, które według legendy wyrosło tam, gdzie upadły łzy boga Słońca płaczącego po stracie syna - Inki. Dziś gotowane kolby z dodatkiem sera i sosu picante (z papryki chilli) sprzedawane są na każdym rogu ulicy.
To, co w peruwiańskiej gastronomii najlepsze, znajduje się w Limie. W stolicy najczęściej serwuje się ryby i owoce morza, a jest ich tu prawdziwe zatrzęsienie. Na tę niezwykłą rozmaitość wpływają naturalne warunki; prąd Humboldta łączy się z innymi morskimi prądami, dzięki czemu morze dookoła Peru pełne jest planktonu przyciągającego ryby. W usytuowanych blisko plaży (dzielnica Chorrillos) restauracjach, np. w Sonii ozdobionej rozpiętymi na ścianie sieciami, podaje się oprócz ceviche krewetki, małże i kalmary.
Ryby jada się głównie w porze lunchu. Na kolację podawane są mięsa albo drób z makaronem obowiązkowo ze świeżo startym parmezanem. W Miraflores po włosku najlepiej zjeść w La Glorii. W sąsiedniej, pięknej dzielnicy Barranco z zabudową z czasów kolonialnych i XIX stulecia koncentruje się nocne życie mieszkańców stolicy. Tu w jednej z licznych knajpek można spróbować słynnych anicuchos (szaszłyków z serc wołowych). Vis ? vis rynku usytuowany jest niewielki drewniany Most Westchnień, czyli Puente de Los Suspiros, od którego nazwy wywodzi się doskonały bezowy deser. A skoro jesteśmy przy deserach. Koniecznie trzeba spróbować churros. To hiszpańskie pączki z miodem podawane w czekoladowym sosie. Popularne są także słodkości ze skondensowanego mleka i cukru, jak manjar blanco albo suspiro a la Limena. A kto za deserami nie przepada, ma do wyboru owoce: mango, papaje, marakuje czy też mniej znane małe, brązowe lukumy (spotykane wyłącznie tutaj) oraz chirimoyas - owoce pustynnego kaktusa.
Specjalne miejsce należy się kuchni chińskiej. Gdy w połowie XVIII wieku dotarli na te tereny Chińczycy (jako siła robocza), przywieźli ze sobą ryż, groszek, fasolę, kapustę, grzyby, tofu i sos sojowy (sillao). Chińskie dania jada się w chifas, co dla Peruwiańczyków oznacza jednocześnie miejsce, gdzie można naprawdę pysznie zjeść. Kuchnia chińska bowiem zyskała sobie w tym kraju wyjątkowo duże uznanie i prestiż. A zamieszkana przez Chińczyków dzielnica jest drugą co do wielkości na świecie po słynnej Chinatown w San Francisco.
W 1935 roku Ernesto More, dziennikarz i znawca gastronomii, napisał w magazynie "Cascabel": "dzięki Chińczykom Peru, zupełna sierota, jeśli chodzi o tradycje kulinarne, uczy się wiedzy i sztuki jedzenia" i dalej: "jest tu miejsce dla bogatych i biednych. Bogaci jedzą na piętrze, w prywatnych gabinetach, używając pałeczek z kości słoniowej, biedni na dole, blisko kuchni. Ale jedzą to samo, wchodzą i wychodzą przez te same drzwi. Niebiosa muszą niespecjalnie różnić się od chifa".
Fot. Łukasz Zandecki / AG
Autorką przepisów jest Peruwianka Marilu Gasser (z prawej) mieszkająca aktualnie w Polsce wraz z mężem dyplomatą i córką (na zdjęciu). Marilu uwielbia sztukę ludową, a nieustanne podróże wciąż powiększają jej kolekcję
Tort z ziemniaków z kurczakiem i awokado
czyli Peruvian Causa
(dla 4 osób)
Składniki
- 1 kg kremowych ziemniaków
- 1 cebula
- 3 łyżki czerwonego octu winnego
- 4 łyżki pasty z chilli
- 2 łyżki oliwy
- sok z 1 cytryny
- i 1 pomarańczy
- 1 pierś kurczaka
- 1 awokado
- 3-4 łyżki majonezu
- sól, pieprz
- paski awokado i czerwonej papryki
- czarne oliwki
Do dekoracji:
- cebula marynowana w czerwonym occie
Sposób przygotowania
Ziemniaki gotujemy w mundurkach do miękkości (ok. 15 min). Obieramy i siekamy cebulę, a następnie zalewamy ją octem, solimy i odstawiamy. Ziemniaki obieramy i przeciskamy przez praskę, dodając pastę z papryki, oliwę i sok z cytrusów (odrobinę soku z cytryny zostawiamy). Mieszamy, aż składniki się połączą. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Gotujemy pierś kurczaka w osolonej wodzie. Obrane awokado kroimy w plasterki i skrapiamy sokiem z cytryny. Na dnie półmiska układamy pierwszą, cienką warstwę ziemniaków. Wygładzamy ją łyżką i cienko smarujemy majonezem. Następnie układamy połowę pokrojonego w kawałki kurczaka i delikatnie przyciskamy. Kurczaka przykrywamy drugą warstwą ziemniaków i delikatnie przyciskamy. Ponownie wygładzamy łyżką i smarujemy majonezem. Posypujemy resztą kurczaka i wykładamy ostatnią porcję ziemniaków. Przykrywamy ją folią i znów wygładzamy. Zdejmujemy folię. Dekorujemy marynowaną cebulą, paskami papryki i awokado oraz oliwkami. Wkładamy do lodówki na godzinę. Kroimy jak tort.
Euromat Fartuszek Kuchenny ... | Darymex Fartuch kuchenny Co... | HK Kleinmann FARTUCH KUCHEN... |
Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Ceviche
(czytaj: sewicze)
(dla 4 osób)
Składniki
- 500 g pokrojonego w plastry, świeżego halibuta albo dorsza
- sok z 10 limonek albo 5 cytryn
- 1 duża czerwona cebula
- 1 czerwona papryczka chilli
- 1 seler naciowy
- kilka gałązek kolendry
- 1 łyżka pasty z chilli
- 1 ugotowany ziemniak
- 1 mango
- 1 awokado
- sól, pieprz
Sposób przygotowania
Rybę zalewamy połową soku z limonek i marynujemy 1-2 godz. Cebulę obieramy, kroimy w plastry i dwukrotnie myjemy, żeby pozbawić ją ostrości. Następnie osuszamy ją na papierowym ręczniku i odstawiamy. Rybę wyjmujemy z marynaty, osuszamy i układamy na talerzu. Dodajemy cebulę, posiekaną paprykę (bez nasion), pokrojony seler naciowy, posiekaną kolendrę, sól, pieprz. Polewamy pozostałym sokiem z limonek wymieszanym z pastą chilli i dekorujemy pokrojonym na plastry ziemniakiem oraz pokrojonymi w kostkę owocami mango i awokado.
Alessi Komplet noży Mami | Kinghoff Komplet noży ceram... | THK Komplet 5 noży w białym... |
Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Kurczak w papryce z orzechami
(Aji de Gallina)
(dla 4 osób)
Składniki
- 1/2 kurczaka
- 4 kawałki chleba tostowego (bez skórki)
- 1/4 szkl. mleka
- 1/4 szkl. oliwy
- 1 cebula
- 1 ząbek czosnku
- 4 łyżki pasty z chilli
- 1 kostka rosołowa
- 1 szkl. wrzątku
- 10 g orzechów pekan albo włoskich
- 12 g startego parmezanu
- sól, pieprz
- kilka listków kolendry do dekoracji
Sposób przygotowania
W osolonej wodzie gotujemy do miękkości kurczaka (ok. 20 min). Wyjmujemy, studzimy i kroimy na kawałeczki. Chleb kroimy na kawałki, zalewamy mlekiem, lekko ugniatamy, aby szybko nasiąkł, i miksujemy. Połowę oliwy rozgrzewamy na patelni i dusimy razem: posiekaną cebulę, zmiażdzony czosnek oraz pastę chilli (przepis na str. 46). Dodajemy zmiksowany chleb, rozpuszczony we wrzątku bulion i resztę oliwy. Mieszamy. Na końcu dodajemy kurczaka i orzechy. Posypujemy parmezanem i ewentualnie dekorujemy listkami kolendry.
Kapp Garnek 48211120 482121... | Bergner Garnek Bgib-3082 20cm | Silit Zestaw Garnków Nature... |
Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Kogel mogel z Peru
(dla 4 osób)
Składniki
- 500 ml niesłodzonego skondensowanego mleka
- 8 żółtek
- 1 szkl. porto albo słodkiego likieru
- 1 i 1/4 szklanki cukru
- 4 białka
- kakao do dekoracji
Sposób przygotowania
Mleko wlewamy do garnka i gotujemy na małym ogniu, cały czas mieszając drewnianą łopatką, do czasu, aż masa stanie się gęsta, a mieszając ją, ujrzymy dno garnka (ok. 2 godz.). Zdejmujemy z ognia i po paru minutach (gdy masa odrobinę ostygnie) dodajemy żółtka, nadal mieszając. Kiedy masa ostygnie, wlewamy ją do pucharków. Porto wlewamy do małego garnka, dodając cukier, i gotujemy, aż powstanie syrop spływający z łyżki w postaci niteczek. Białka ubijamy na sztywno mikserem, dodajemy gorący sos z porto i delikatnie mieszamy. Na mleczno-jajecznej masie układamy łyżką albo wyciskamy z plastikowego rękawa ozdobne bezy. Deser wstawiamy na godzinę do lodówki. Przed podaniem posypujemy kakao.
Bosch MUM 4655 | Bosch MUM 54 I00 | BOSCH MUM57830 |
Porównaj ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Aji Mirasol peruwiańska pasta z chilli
Składniki
- 1/4 kg zielonej papryczki chilli
- 2 szkl. zimnej wody
- 1/4 szkl. cukru
- 60 ml czerwonego octu winnego
- 2 łyżki oliwy
- sól
Sposób przygotowania
Papryczki myjemy, przecinamy wzdłuż, usuwamy nasionka i włókna. Wkładamy je do garnka, zalewamy szklanką zimnej wody, doprowadzamy do wrzenia i zmieniamy wodę. Gotujemy na wolnym ogniu do miękkości (ok. 20 min). Osuszamy, a kiedy wystygną, miksujemy z resztą składników na gładką masę.
Villa & Tavola Alexis Kompl... | FLORINA KOMPLET TALERZY 6/1... | Kristoff Komplet talerzy Br... |
Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |