Kuchnia pięciu przemian

Dorota Biały
Budda

Budda (Fot. BBS)

W wielkich szklanych biurowcach żyjemy dziś od kawy do kawy. W każdej chwili musimy być stuprocentowo sprawni i gotowi do działania. W napiętym do ostatniej minuty harmonogramie zajęć nie ma czasu na myślenie o tym, jaki powinien być posiłek. Tymczasem dla zachowania zdrowia nie wystarczy wiedzieć, ile kalorii zawiera danie - według mędrców Wschodu o wiele ważniejsze jest, jaką energię przekazują potrawie jej składniki...
1 z 8
Fot. BBS
Fot. BBS

Smaki Ajurwedy

Każdy posiłek powinien być przyrządzony w zgodzie z harmonią Wszechświata - tak przynajmniej nauczają nas mędrcy starohinduskiej Ajurwedy. I choć brzmi to dla niektórych bardzo... egzotycznie, Ajurweda - filozofia życia propagująca naturalne sposoby zachowania zdrowia - ma na Zachodzie wielu zwolenników.



Smaki Ajurwedy
Twórcy starohinduskiej sztuki życia przekonują, że bez harmonijnej diety nie może być mowy o zachowaniu zdrowia, a trzeba wiedzieć, że zgodnie z filozofią Ajurwedy zachowanie zdrowia jest obowiązkiem każdego człowieka (bo choroba kogokolwiek z nas burzy harmonię Wszechświata...). Dlatego posiłki powinny być zrównoważone, to znaczy każdy powinien zawierać wszystkie ważne smaki ? Ajurweda wyróżnia ich sześć: gorzki, cierpki, słony, kwaśny, ostry i słodki.


Tak samo jak harmonia smaków ważna jest atmosfera przy stole. Wschodni mędrcy są zdania, że kiedy człowiek je posiłek, jego ciało staje się szczególnie wrażliwe. Wszystkimi zmysłami wchłaniamy nie tylko pokarm, ale także subtelne wibracje, jakie panują przy stole. Dlatego bardzo ważne jest, aby siadać do stołu tylko i wyłącznie z osobami nastawionymi do nas przyjaźnie. Komórki żołądka są w stanie "usłyszeć" nie tylko ostre słowa krytyki, ale także nieprzyjazne myśli. Dlatego pierwsze z określonych w Ajurwedzie zasad spożywania posiłku dotyczą atmosfery przy stole. Krótko mówiąc: nie siadaj do stołu z wrogiem.

Kuchnia pięciu przemian
Nie tylko Hindusi, ale także Chińczycy przykładali zawsze ogromną wagę do harmonii energetycznej spożywanych potraw. Według tradycyjnej medycyny chińskiej i wywodzącej się z niej kuchni pięciu przemian dla zdrowia człowieka ważne jest nie tylko to, by potrawy zawierały określone smaki, ale także, by były przygotowywane we właściwej kolejności, a ściślej poprzez odwzorowanie cyklu przemian energetycznych, jakie zachodzą w przyrodzie. Chłodna zima zamienia się w wiosnę, wiosna w gorące lato, lato w jesień, ta znów w zimę. I tak kończy się stary i jednocześnie zaczyna nowy cykl.


Naśladując przyrodę i zachodzące w niej transformacje, Chińczycy wyodrębnili pięć przemian energii, które przenikają się wzajemnie. Z ognia po spaleniu pozostaje popiół (ziemia). Ziemia rodzi metal, ten w określonych warunkach przechodzi w stan cieczy (woda). Dzięki wodzie rosną rośliny - symbolizowane tu poprzez drzewa. Cykl pięciu przemian wykazuje prawidłowości, według których energie - dążąc do równowagi - ciągle płyną, przyciągając się i odpychając. Te energie oddziaływują na wszystko - także na ciało człowieka i na rośliny, z których przygotowujemy potrawy.


Poszczególne produkty (a także smaki i czynności) zostały sklasyfikowane w zależności od rodzaju energii, jaką wnoszą do potrawy, np. kurczak to Ziemia, szpinak - Metal, a jałowiec - Ogień, i dlatego dodawane są do niej w taki sposób, aby budować jej harmonię, a więc według cyklu: Ogień-Ziemia-Metal-Woda-Drzewa. I tak podczas gotowania kuchnia (pomieszczenie), a nawet garnek czy patelnia stają się teatrem działania sił przyrody, jej nieustannych zmian i następujących po sobie cykli.


Potrawa skomponowana według zasady pięciu przemian jest jak cudowna muzyka - kiedy trzeba, pobudza, kiedy trzeba, uspokaja poszczególne organy w naszym organizmie, zapewniając nam tym samym zdrowie i dobre samopoczucie.

Zdjęcie Black Red White Bistro komplet noży THK-052466 Zdjęcie TEFAL Wok E4401952 Zdjęcie Niezrównana kuchnia azjatycka
Black Red White Bistro komplet noży
TEFAL Wok E4401952 Niezrównana kuchnia azjatycka
Sprawdź ceny ? Porównaj ceny ? Sprawdź ceny ?
źródło: Okazje.info
2 z 8
Fot. BBS
Fot. BBS

Rosół i Zupa rybna według pięciu przemian

Rosół


Składniki

 

Sposób przygotowania

Przygotowanie: Kości i wszystkie gatun-ki mięsa zalewamy zimną wodą, tak by je przykryła, i gotujemy, aż pojawią się szumowiny. Przecedzamy, płuczemy garnek. Wlewamy świeżą wodę (4 l).

O Wodę zagotowujemy, wkładamy całe mięso i kości, Z wlewamy olej i zagotowujemy. M Wrzucamy imbir oraz przyprawy do smaku: goździki, liście laurowe, ziarna pieprzu, nasiona kolendry. W Solimy. D Wlewamy sok z cytryny. O Dodajemy słodką paprykę lub jagody jałowca. Rosół gotujemy na małym ogniu pod przykryciem minimum 2,5 godz. Można gotować go na małym ogniu przez całą noc  jednak mięso należy wyjąć zaraz po ugotowaniu (i wykorzystać do innej potrawy), a rosół dalej gotować tylko na kościach. Po ugotowaniu rosół przecedzamy, a kości i przyprawy wyrzucamy. Taki rosół można przechowywać w lodówce kilka dni. Będzie jeszcze smaczniejszy, jeśli na koniec wrzucimy do niego trochę różnych warzyw: np. brokuły, białą kapustę, groszek, fasolkę szparagową (Z), trochę suszonych ziół (M), i chwilę pogotujemy (warzywa powinny być chrupkie). Na koniec dodajmy jeszcze trochę sosu sojowego (W), natkę pietruszki, (D) i nieco kurkumy (O). Rosół z warzywami można zabrać w termosie do pracy na drugie śniadanie.


Tak przygotowany rosół zaleca się przy nadwrażliwości na zimno, wyczerpaniu, braku inicjatywy.

Zupa rybna według pięciu przemian

 

Składniki

 

Sposób przygotowania

O Do garnka z gorącą wodą (1,5 l) wrzucamy jagody jałowca, Z dodajemy pokrojone w kostkę marchew i seler. M Wrzucamy pora pokrojonego w talarki i kilka plasterków imbiru, chwilę gotujemy. Dodajemy pokrojony koper. W Wrzucamy do zupy kilka rodzajów ryb pokrojonych w kawałki, ewentualnie dodajemy krewetki, wyjmujemy jagody jałowca i plasterki imbiru, dodajemy sos sojowy. D Wlewamy białe wino i chwilę gotujemy. Zupę dekorujemy plasterkami cytryny.


Wzmacnia krew, działa rozgrzewająco.

3 z 8
Fot. BBS
Fot. BBS

Pudding z morelami

Składniki

  • 2 łyżki mąki ziemniaczanej
  • 1/2 l + 1/3 szkl. mleka ryżowego
  • 4-5 suszonych moreli
  • 1/2 szklanki soku jabłkowego
  • 1 laska wanilii
  • 1-2 łyżki syropu klonowego
  • 1/3 łyżeczki mielonego imbiru
  • 1/4 łyżeczki soli
  • skórka starta z 1 cytryny
  • 1 łyżeczka kakao
  • 1 białko jajka

 

Sposób przygotowania

Przygotowanie: Mąkę ziemniaczaną rozrabiamy w 1/3 szkl. mleka. Morele moczymy w podgrzanym soku jabłkowym ok. 15 minut.

O Rozgrzewamy garnek i Z podgrzewamy w nim 1/2 l mleka ryżowego wraz z rozciętą laską wanilii. Dodajemy syrop klonowy i rozrobioną mąkę. Mieszamy.

M Wsypujemy mielony imbir, sól, D startą skórkę z cytryny, O kakao Z i posiekane morele. Wszystko zagotowujemy, od czasu do czasu mieszając, po czym odstawiamy z ognia i lekko studzimy.

M Dodajemy ubite białko, przekładamy do pucharków.


Deser działa nawilżająco i odżywczo, jest zalecany przy nadpobudliwości i zaburzeniach

4 z 8
Fot. BBS
Fot. BBS

Szparagi w sosie cebulowym

Składniki

  • 1 łyżeczka soli
  • sok z 1/2 cytryny
  • 1 pęczek szparagów
  • 2 łyżeczki cukru trzcinowego
  • 1 łyżeczka masła

 

Sos:

  • 1,5 łyżki masła
  • 20-25 młodych cebulek
  • 2 łyżeczki octu winnego
  • 1/3 szklanki białego wytrawnego wina
  • 1 łyżeczka cukru trzcinowego
  • 1 łyżeczka słodkiej papryki
  • 1-1,5 łyżki mąki ziemniaczanej
  • 1/2 łyżeczki gałki muszkatołowej
  • 1/3 pęczka szczypioru
  • 1/3 cytryny
  • 1/2 kubka kwaśnej śmietany
  • pieprz
  • sól

 

Sposób przygotowania

W Do wysokiego garnka wlewamy ok. 1,5 l wody. Solimy. D Dodajemy sok z cytryny, O zagotowujemy. Z Wkładamy szparagi, dodajemy cukier trzcinowy i łyżeczkę masła, gotujemy do miękkości. Ugotowane szparagi wyjmujemy, nie wylewamy wywaru.

Robimy sos:

O Rozgrzewamy garnek Z i roztapiamy w nim masło. M Młodą cebulkę dusimy na maśle, aż będzie szklista, po czym oprószamy ją pieprzem W i szczyptą soli. D Wlewamy ocet winny, białe wino, szklankę wywaru ze szparagów i gotuje- my około 10 minut. O Doprawiamy słodką papryką, Z cukrem trzcinowym i mąką ziemniaczaną rozprowadzoną w zimnej wodzie. Mieszamy, aż sos zgęstnie. M Sos oprószamy świeżo zmielonym pieprzem i gałką muszkatołową, dodajemy posiekany szczypior. W Doprawiamy solą, D sokiem z cytryny i kwaśną śmietaną. Sosem polewamy ugotowane szparagi.


Potrawa działa odżywczo i chłodząco, wzmacnia płuca i nerki.

5 z 8
Fot. BBS
Fot. BBS

Szpinak z krewetkami

Składniki

  • 1 kg szpinaku
  • 1/2 łyżki mąki ziemniaczanej
  • 1 szklanka mleka
  • 1/2 szklanki słodkiej śmietanki
  • 1/3 łyżeczki pieprzu
  • 1/2 łyżeczki soli
  • 10-15 królewskich krewetek

 

Sposób przygotowania

O Podgrzewamy w garnku 2-3 łyżki wody. Z Wrzucamy opłukany szpinak i chwilę dusimy, odstawiamy. Rozrabiamy mąkę ziemniaczaną w zimnej wodzie.  O Rozgrzewamy drugi garnek, Z zagotowujemy w nim mleko z dodatkiem śmie- tanki, dodajemy rozrobioną mąkę ziemniaczaną.  M Doprawiamy mielonym pieprzem W i solą. Obrane krewetki wrzucamy do sosu, podgotowujemy. Podajemy na rozłożonym na talerzu szpinaku.


Tak przygotowany szpinak wzmacnia krew. Krewetek nie należy spożywać przy chorobach skóry.

6 z 8
Fot. BBS
Fot. BBS

Dorsz z bakłażanami

Składniki

 

Sposób przygotowania

Przygotowanie: Bakłażana kroimy na plastry, solimy z obu stron i odstawiamy na 20 minut, by puścił gorzki sok, po czym plastry opłukujemy i osączamy. W Filety oczyszczamy z resztek ości i kroimy na kawałki.D Pomidory sparzamy i obieramy ze skórek. O Rozgrzewamy patelnię Z i polewamy ją 2 łyżkami oliwy. Na rozgrzanym tłuszczu podsmażamy plastry bakłażanów. M Doprawiamy świeżo zmielonym pieprzem W oraz solą i D sokiem z cytryny. Odstawiamy. Z Smarujemy formę do zapiekania oliwą z oliwek. M Posypujemy ją suszonym oregano, W układamy kawałki dorsza, solimy. D Rybę pokrywamy plastrami pomidora, posypujemy posiekaną pietruszką O i bazylią. Z Na wierzchu układamy plastry bakłażana. Foremkę przykrywamy folią aluminiową i wsuwamy do nagrzanego do 200°C piekarnika. Pieczemy 35 min.


Potrawa rozgrzewająca i odżywcza, zalecana przy zaburzeniach snu.

7 z 8
Fot. BBS
Fot. BBS

Indyk z woka z nerkowcem

Składniki

  • 1 pierś indyka
  • 1/2 szklanki wina ryżowego lub wódki
  • 3 łyżki oleju sezamowego
  • 1 łyżka posiekanego imbiru
  • sól
  • sok z 1/2 cytryny
  • 1/2 szklanki czerwonego wina
  • 1 łyżeczka słodkiej papryki
  • 2 łyżeczki cukru trzcinowego
  • 8-10 młodych cebulek
  • 2-3 pomidory
  • 1/2 szklanki rosołu z kury
  • 100 g orzechów nerkowca
  • 1 łyżka sosu sojowego
  • 1/4 pęczka szczypioru

 

Sposób przygotowania

Przygotowanie: Pierś indyka kroimy w cienkie plastry, zalewamy wódką lub winem ryżowym i zostawiamy na noc. Mięso odcedzamy. Zalewy nie wylewamy. Nerkowce prażymy na suchej patelni.

O Rozgrzewamy wok. Z Wlewamy olej sezamowy i czekamy, aż się rozgrzeje.M Podsmażamy imbir, wyjmujemy. Podsmażamy partiami mięso, odkładając już usmażone plastry na talerz. Ponownie wkładamy do woka całe mięso, imbir i wlewamy zalewę, w której moczyło się mięso. W Solimy. D Skrapiamy sokiem z cytryny O oraz czerwonym winem. Chwilę smażymy i wyjmujemy mięso. Z Do sosu, który pozostał w woku, dodajemy cukier trzcinowy M oraz bulwy cebulki w całości. W Solimy. D Dodajemy pokrojone pomidory ze skórą, pół szklanki rosołu z kury O oraz słodką paprykę. Dusimy, aż cebulka odrobinę zmięknie. Z Wrzucamy nerkowce. M Ponownie wkładamy mięso, podgrzewamy. W Przyprawiamy sosem sojowym, M posypujemy posiekanym szczypiorem.
Potrawę można podawać z ryżem. Rozgrzewa, odżywia. Zalecamy przy osłabieniu odporności, nadwrażliwości na zimno, osłabieniu sił witalnych, niskim ciśnieniu krwi

8 z 8
Fot. BBS
Fot. BBS

Savoir-vivre według Ajurwedy

Zasady, które mają zapewnić nam zdrowie i dobrą kondycję psychiczną:


1. Jedz w spokojnej atmosferze
2. Nie jedz, gdy jesteś zdenerwowany
3. Zawsze siedź przy jedzeniu
4. Jedz tylko wtedy, gdy jesteś głodny
5. Unikaj lodowatego jedzenia i napojów
6. Nie rozmawiaj w trakcie żucia pokarmów
7. Jedz w umiarkowanym tempie: nie za szybko, nie za wolno
8. Jedz dopiero wtedy, gdy poprzedni posiłek został strawiony (odstępy 2-4 godzin przy lekkich posiłkach, a 4-6 przy cięższych)
9. Popijaj posiłki ciepłą wodą
10. Jedz, jeśli tylko jest to możliwe, dania świeżo przygotowane
11. Nie jedz zbyt dużo surowych produktów  gotowane są lżej strawne
12. Nie dodawaj miodu do gotowania ogrzany miód powoduje złogi, zanieczyszczenia
13. Nie pij mleka podczas posiłku, lecz pij je oddzielnie albo ze słodkimi produktami
14. Doświadczaj wszystkich sześciu smaków podczas każdego posiłku
15. Aby poprawić trawienie, nie jedz do syta, 1/3-1/4 żołądka niech zostanie pusta
16. Po każdym posiłku posiedź przez chwilę spokojnie